ماه رمضان یکی از بهترین ماه ها برای بندگی است؛ ماهی که خداوند رحمان در آن، سفره ای به وسعت تمامی آسمان ها و زمین می گستراند و بندگانش را به سوی خود فرا می خواند و آنان که از عشق الهی سرشار هستند، دعوت او را لبیک می گویند.
بعد از ۱۱ ماه استفاده از نعمت های الهی، از امروز یک ماه باید دلت را روزه سرا کنی. ناگهان بانگ اذان در گوش فلک دمیده می شود و همه این بار آماده اند تا باری دیگر میهمان ضیافت الهی باشند.
مخلوقی که در روزمرگی زندگی سرگردان شده و به دنبال گمشده ی خود می گردد، در هنگام سحر و لحظات افطار به درگاه معبود رفته و از او می خواهد که حال پریشانش را تسکین دهد و گمشده اش را که همانا معبود است، به او بازگرداند.
رمضان؛ ماه میهمانی خداوند متعال
یک استاد حوزه و دانشگاه در خصوص فضائل و عظمت این ماه به ایسنا می گوید: رمضان مشتق از «ر م ض» به معنای شدت حرارت و حرارت سنگ بر اثر شدت حرارت خورشید آمده است. اما در اصطلاح رمضان، نام نهمین ماه از ماه های قمری، ماه روزه ی اسلامی و نزول قرآن است.
حجت الاسلام عبدالرضا لطفی ادامه می دهد: امام سجاد ع در توصیف ماه مبارک رمضان می فرماید که «سپاس خدای را که از جمله آن راه های هدایت، ماه خود، ماه رمضان را قرار داد، ماه روزه، ماه اسلام، ماه طهارت، ماه آزمایش، ماه قیام، ماهی که قرآن را در آن نازل کرد برای هدایت مردم و مشخص شدن حق از باطل»؛ بنابراین می توان گفت، ماه مبارک رمضان، ماه طهارت و ماه تخلق به اخلاق الهی است و حقیقت و باطن آن، رسیدن به لقای خداوند و آزادی از خود است.
فضائل ماه مبارک رمضان
او اضافه می کند: در فضیلت ماه مبارک رمضان همین بس که در میان ماه های قمری تنها ماهی است که خداوند تبارک و تعالی نام آن را در کتاب شریف خود ذکر کرده و آن را ظرف زمانی نزول قرآن که جزو بهترین هدایای الهی به جامعه بشریت است، معرفی کرده است؛ به طوریکه در قرآن کریم راجع به این ماه عظیم چنین آمده است که «شهر رمضان الذی انزل فیه القرآن هدی للناس و بینات من الهدی و الفرقان... بقره/ ۱۸۵ ؛ ماه رمضان، ماهی است که قرآن در آن نازل شده است تا رهنمودی باشد برای مردم و نشانه های روشنی از هدایت و فرقان...».
او خاطرنشان می کند: شاید به سبب همین فضلیت است که در برخی از روایات معتبر، این ماه به عنوان نخستین ماه سال معرفی شده است و برخی از بزرگان نیز بر همین مبنا فرمایشاتی داشته اند.
حجت الاسلام لطفی بیان می کند: عالم جلیل القدر و صاحب کرامات، سید بن طاووس ره در کتاب شریف اقبال الاعمال چنین می فرماید که «بدان که این جانب درباره ی این که آیا نخستین ماه سال، ماه محرم است یا ماه رمضان، روایات را مختلف یافتم، ولی با توجه به عمل علمای اصحاب و بسیاری از تصانیف علمای پیشین، به تحقیق دریافتم که نخستین ماه سال، ماه رمضان است و شاید بتوان چنین گفت که در ناحیه عبادات اسلامی، نخستین ماه سال، ماه رمضان و در غیر آن موارد، یعنی در ناحیه حوادث تاریخی ودیگر امور مهم، نخستین ماه سال، ماه محرم است».
او یادآور می شود: به هرحال، نخستین ماه رمضان نخستین ماه سال باشد یا محرم، در فضیلت و جایگاه ویژه ی ماه مبارک رمضان و اهمیتی که بزرگان دین به این ماه داده و می دهند، هیچ گونه تردیدی وجود ندارد.
او اظهار می کند: در میان روایات بسیاری که از معصومین ع در بیان شأن و منزلت ماه مبارک رمضان نقل شده است، برای خطبه ای که نبی اکرم ص آن را در آخرین جمعه ماه شعبان یکی از سال های بعد از هجرت، به مناسبت فرا رسیدن ماه پر برکت رمضان ایراد فرموده اند، شأنی به سزاست و شاید در باب بیان فضیلت این ماه و شرح وظایفی که مسلمانان در آن به عهده دارند، متنی به جامعیت خطبه یاد شده نداشته باشیم.
این مدرس حوزه و دانشگاه تاکید می کند: ماه مبارک رمضان به جهت نزول قرآن کریم و ویژگی های منحصربه فردی که دارد، در میان ماه های سال قمری برترین است؛ قرآن کریم می فرماید «ماه رمضان ماهی است که قرآن برای هدایت انسان ها در آن نازل شده است» بقره/ ۱۸۵ .
او ادامه می دهد: تمام کتب بزرگ آسمانی مانند قرآن کریم، تورات، انجیل، زبور و صحف در این ماه نازل شده است؛ امام صادق ع می فرماید «کل قرآن کریم در ماه رمضان به بیت المعمور نازل شد، سپس در مدت ۲۰ سال بر پیامبر اکرم ص و صحف ابراهیم ع در شب اول ماه رمضان و تورات در روز ششم ماه رمضان، انجیل در روز سیزدهم ماه رمضان و زبور در روز هیجدهم ماه رمضان نازل شد.».
او خاطرنشان می کند: در ماه رمضان خداوند متعال توفیق روزه داری را به بندگانش داده است به گونه ای که فرموده است «پس هر که ماه رمضان را درک کرد، باید روزه بگیرد.»
حجت الاسلام لطفی می گوید: انسان افزون بر جنبه ی مادی و جسمی، دارای بعد معنوی و روحی نیز می باشد و هر کدام در رسیدن به کمال مطلوب خود، برنامه های ویژه ای نیاز دارند، یکی از برنامه ها برای تقویت و رشد بعد معنوی، تقوا و پرهیزگاری است؛ یعنی اگر انسان بخواهد خودش را از جنبه ی معنوی رشد و پرورش دهد و به طهارت و کمال مطلوب برسد، باید هوای نفس خود را مهار کرده و موانع رشد را یکی پس از دیگری بردارد و خود را سرگرم لذت ها و شهوات جسمی نکند که روزه داری یکی از اعمال موثر و مفید در این خصوص است؛ خداوند در قرآن کریم می فرماید «... ای افرادی که ایمان آورده اید روزه بر شما واجب شد، همان گونه که بر پیشینیان از شما واجب شده، تا پرهیزگار شوید..» بقره/ ۱۸۳ .
او اظهار می کند: بندگان، در این ماه میهمان خداوند متعال هستند که معنای این میهمانی این نیست که خداوند شکم بندگان را سیر می کند بلکه معنایش این است که بندگان می توانند در این ماه مبارک، رشد معنوی پیدا کنند و روزه، دعا، راز و نیاز با خداوند و سایر عبادات در این ماه، موجب رشد معنوی شده و روز به روز آنان را به سازندگی روح، ریشه کن کردن صفات رذیله و غرس درخت فضائل به جای آن، نزدیک سازد چراکه غنیمت شمردن این فرصت مبارک، انسان را به مقام قرب الهی می رساند.
او ادامه می دهد: فرصت کم نظیر شب های قدر برای پیشرفت سیر و سلوک بسیار مفید است؛ بندگان می توانند با استفاده از این ماه مبارک، بر نفس ام اره مسلط شوند و به جای خدمت به نفس اماره، آن را تابع خود کنند که در این صورت، دنیا و آخرت آنان تأمین خواهد شد.
او اضافه می کند: توج ه به این نکته ضروری است که برای رسیدن به این مقامات، صرف اجتناب از مبطلات فقهی، کافی نیست؛ آنچه در رساله های عملیه مراجع عظام تقلید آمده، شرایط صحت روزه است و روزه صحیح با روزه مقبول فاصله زیادی دارد.
این مدرس حوزه و دانشگاه تاکید می کند: روزه صحیح آن است که قضا و کفاره را ساقط می کند، اما روزه مقبول، علاوه بر شرایط صحت روزه، به امور دیگری نیز نیازمند است؛ از جمله اینکه تمامی اعضاء و جوارح انسان باید روزه باشند. چشم او به نامحرم نگاه نکند، گوش او شنونده غنا و غیبت نباشد، زبان او گوینده غیبت و تهمت نباشد، روزه ای که با این امور همراه است، اگر چه قضا و کفاره ندارد، ام ا روزه ای نیست که پروردگار عالم آن را بپذیرد.
او خاطرنشان می کند: انسان آرام آرام باید به جایی برسد که دل او نیز روزه باشد؛ یعنی غیر خدا را وارد آن نکند و تمام توجه انسان به ذات باری تعالی باشد و بهشت برای چنین روزه ای کم است؛ پاداش این روزه ذات خداوند متعال است و چه سعادتی بالاتر از این که چنین پاداشی نتیجه عمل انسان باشد و در تمام عالم وجود، تنها قلب انسان مؤمن است که ظرفیت چنین پاداشی را دارد.
او یادآور می شود: همه باید از اینکه لیاقت حضور در این میهمانی را به دست آورده اند، بسیار خوشحال باشند و تلاش کنند که در این ماه بیش از پیش اهل توجه باشند و آن طور نشود که این ماه بر کسی بگذرد و قدمی به جلو نرفته باشد البته این توجه در تمامی روزهای سال لازم است.
این کارشناس مذهبی می گوید: روزه دار باید علاوه بر اجرای دستورات فقهی، به آنچه علمای علم اخلاق فرموده اند، نیز عمل کند تا روزه او مورد قبول خداوند متعال قرار گیرد که مهم ترین شرط قبول روزه و بهترین عمل در این ماه، اجتناب از گناه است.
او متذکر می شود: یکی از شروط قبولی روزه نیز حفظ حقوق اجتماعی سایر مسلمانان است و اینکه در روایات آمده تمام اعمال و حرکات روزه داران حتی خواب در این ماه به حکم عبادت پروردگار است، در صورتی خواهد بود که وی از غیبت، تهمت، دروغ و شایعه پراکنی و دیگر محرمات اجتناب ورزیده باشد.
او ادامه می دهد: لزوم اهتمام به دعا و راز و نیاز با خداوند متعال در این ماه شریف است؛ بزرگان دین نام دعا را «کلام صاعد» گذاشته اند در مقابل قرآن کریم که «کلام نازل» است؛ یعنی دعا کلامی است که از طرف بنده به محضر ربوبی حضرت حق بالا می رود و چه افتخاری بالاتر از این که بنده بتواند هم کلام خدای خویش شود.
حجت الاسلام لطفی بیان می کند: اهمیت دادن به قرائت قرآن نیز در این ماه مبارک ضروری است؛ بسیاری از بزرگان در این ماه، هر سه روز یک دور قرآن را ختم می کردند، برخی تصور می کنند که این گونه انس با قرآن داشتن سخت است اما باید بدانند که برای عاشق ساعت ها مکالمه با معشوق یک لحظه است.
او می گوید: ارتباط با مسجد و روحانیت که متأسفانه در جامعه امروز بسیار کم رنگ شده است از مزایای بزرگ این ماه است و از بزرگ ترین بلاها بوده که لذت و حلاوت ارتباط با منبر و محراب از مردم گرفته شده است.
راهکارهای بهره مندی بیشتر از ماه رمضان
او همچنین اظهار می کند: بزرگان، پیوسته ماه شعبان را مقدمه ورود به «ضیافه الله » در ماه رمضان دانسته اند؛ بنابراین کسب آمادگی های فکری و روحی برای درک هرچه بیشتر فیض معنوی از این «مهمانی خدا» لازم است.
این مدرس حوزه و دانشگاه یکی از آداب بهره وری بهتر از ماه رمضان را خودسازی دانسته و می گوید: همه ی برنامه های دینی برای تربیت نفس و تهذیب اخلاق و الهی و وارسته شدن است؛ ماه مبارک رمضان، فرصتی مناسب برای چنین کاری است که کنترل امیال و خواسته ها، مهارزدن بر غرایز طوفانی، خشم ها، شهوت ها و خواسته های نفسانی از آن جمله است.
او اضافه می کند: توبه ، برنامه ی مهم دیگری است که در این ماه می توان داشت و از گناهان پاک شد و «استغفار» و «احیاء» در «شبهای قدر» را وسیله ی آن قرار داد.
او یادآور می شود: کسانی که هوشیار و بصیر باشند، رمضان را فرصتی برای «تحول اخلاقی و روحی » در زندگی خود قرار می دهند و رسول خدا ص نیز در «صلوات شعبانیه » بر محورهای عمده ای در پیشواز از ماه رمضان تاکید فرمود که مسائل اخلاقی و دوری از گناه و انجام وظایف در قبال خدا و مردم و عبادات شرعی از جمله آن ها است.
حجت الاسلام لطفی تاکید می کند: آشنایی با معارف دینی، چه در حیطه مباحث اعتقادی، چه اخلاقی و تربیتی و اجتماعی، برای یک مسلمان، به خصوص «جوان »، ضروری است؛ برای تامین این «نیاز»، همه ایام و فصول سال مناسب است، اما حال و هوای ماه مبارک و برنامه های تبلیغی و معارفی که در مساجد و منابر و جلسات و رسانه های عمومی و مدارس و ... فراهم می شود، ویژگی خاصی دارد.
او خاطرنشان می کند: احیای واقعی آن به این است که مرکزی برای عبادت و آموزش و تهذیب نفوس و آگاهی بخشی اجتماعی و سیاسی و جذب جوانان به دین و خدا و اهل بیت ع باشد؛ چنین هدفی، نظارت و دقت در برنامه های محتوایی مساجد از یک سو و نظافت و مجهز بودن و فضای دوست داشتنی و پرجاذبه مساجد از سوی دیگر و نحوه برخورد مطلوب و جاذب با مردم، به ویژه جوانان و نوجوانان از سوی سوم را می طلبد.
او اضافه می کند: «هفته غبارروبی مساجد» که در آستانه فرا رسیدن ماه رمضان برگزار می شود، هر چند گرد و غبار غربت از سیمای مساجد می زداید و ورود به آن را برای جوانان، مطلوب تر می سازد اما این تنها یک گوشه از کار است.
این مدرس حوزه و دانشگاه یادآور می شود: برای جذب جوانان به این کانون های معنویت باید جاذبه به حدی باشد که بتواند کشش جوانان را به مراکز تفریحی و احیانا فساد کاهش دهد و «شوق بندگی » در آنان بیافریند؛ این خواسته، بخشی از طریق رفتارهای پسندیده و شوق انگیز دست اندرکاران مساجد تامین می شود و بخشی از راه نظم کارها، نظافت حیاط و... به دست می آید و بخشی نیز، در گرو برنامه های متنوع و آموزنده و کلاس های سودمند و خدمات مختلف و جلسات پربار و سخنرانی های پرمایه است.
ضرورت توجه به محرومان در این ماه
او ادامه می دهد: از فلسفه های تشریع روزه، یکی هم توجه به نیازها و محرومیت های مسکینان و ناتوانان اقتصادی است، کمک به مستمندان و «اطعام » گرسنگان و «افطار» دادن به روزه داران، بخصوص در این ماه شریف فضیلت بیشتری دارد.
او متذکر می شود: افطار دادن باید بگونه ای باشد که رنج ناداری و غصه مسکنت و بینوایی را از دل تهی دستان و فقیران بزداید، یا بکاهد؛ سفره های مفصل و پر خرج، آن هم به صورتی که همه اعیان و اشراف و دوستان و نورچشمی ها بر گرداگرد آن بنشینند و از فقرا و نیازمندان سر سفره افطار، کسی نباشد، افطاری نیست که خدا و رسول به آن توصیه کرده باشند.
حجت الاسلام لطفی تاکید می کند: «افطار روزه داران »، یعنی به قصد قربت، سیر کردن شکم گرسنگانی که چه بسا در سختی و عسرت به سر می برند، نه حیف و میل بیت المال یا ولخرجی ها و اسراف های اشراف منشانه و از روی رقابت و چشم و هم چشمی و به قصد عقب نماندن از رقبا و همتایان و همکاران و هم قطاران...
او اظهار می کند: کسی که بخواهد از برکات و فیض های شب و روز این ماه، بهره بیشتری ببرد، باید بیشتر «بندگی » و «طاعت » و «عبادت » کند و در آستان پروردگار «افتاده تر» باشد.
او بیان می کند: مداومت بر خواندن نمازهای واجب سر وقت و به جماعت و در مسجد، بسیار فضیلت دارد؛ خواندن دعاهای شب و روز این ماه مبارک ثواب دارد و چشمه های نور را در دل انسان می جوشاند.
این کارشناس مذهبی یادآور می شود: شب ها دعای افتتاح، سحرها دعای سحر و ابوحمزه ثمالی، دعاهای هر روز، تعقیبات نماز، انجام اعمال مشترک و خاص در روزها و شب های این ماه، قرار گرفتن در محور طاعت و بندگی است البته به شرط آنکه نمازها با حال، دعاها با توجه به معانی و برخوردار از روح نیایشگر و التجاء و تضرع باشد.
او می گوید: شب های احیا را نباید از دست داد، از مائده دعای کمیل باید بیشترین بهره را گرفت؛ نمازهای مستحبی فراوانی در این ماه است که با خواندن آنها می توان به نورانیت درون و صفای دل رسید.
او تاکید می کند: گاهی، در شب ها و روزها با خدا خلوت کردن و اشک ریختن و از او حاجت خواستن و به درگاهش نیاز بردن، خدایی شدن، طعم بندگی را چشیدن، رنگ الهی گرفتن، اهل مراقبه و محاسبه شدن، رمضان را شناختن و «شب های قدر» را «قدر» شناختن و قدر خود را دانستن و به غفلت و پوچی دل نسپردن و ... است که رمضانی پربار، برایمان به ارمغان می آورد.
به گزارش ایسنا، بیایید رمضان امسال را دریابیم و توفیق حضور را از دست ندهیم چراکه بسیاری در رمضان های قبل بودند اما امسال در میان ما حضور ندارند و بسیاری امسال هستند و سال دیگر نخواهند بود؛ شاید ما نیز جزو همان بسیاری ها باشیم، پس فرصت ها را دریابید.
انتهای پیام
