چرا امام حسن در کنار پیامبر دفن نشدند؟این دشمنان چه کسانی بودند؟ وچرا با امام حسن مجتبی که به گفته پیامبر سید جوانان اهل بهشت بود این گونه برخورد کردند؟ و هدفشان چه بود؟ ...
به گزارش برنا؛ بیست و هشتم صفر یا هفتم صفر شهادت امام حسن مجتبی علیه السلام است که در این نوشتار به این سؤال پاسخ خواهیم داد که: «چرا دشمنان امام حسن علیه السلام اجازه ندادند که بدن مبارک آن حضرت بعد از شهادت کنار مرقد پیامبر ص دفن شود؟».
- پاسخ
یکی از امامان معصوم و نوه ی بزرگ پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله حضرت امام حسن مجتبی است که مورد ظلم بنی امیه و دیگر دشمنان واقع شده و با زهر کینه به شهادت رسیده و بعد از شهادت نیز، جنازه مطهر آن حضرت مورد حمله و تیرباران واقع شد.[۱]
این دشمنان چه کسانی بودند؟ و چرا با امام حسن مجتبی که به گفته پیامبر سید جوانان اهل بهشت بود این گونه برخورد کردند؟ و هدفشان چه بود؟
به گفته مورخین یکی از افرادی که در آزار و اذیت امام حسن علیه السلام ، چه در حال حیات و چه بعد از شهادت آن حضرت نقش مؤثری داشت، معاویه پسر ابی سفیان است. او از طرف امام حسن برای آینده ی بنی امیه احساس خطر می کرد و سرانجام بادروغ و تزویر ج عده- که همسر امام حسن بود- را وادار کرد که آن حضرت را به شهادت برساند.[۲]
فرد دیگری که عداوت بسیاری با امام حسن داشت و حتی در جلوگیری از دفن جنازه ی ایشان در کنار مرقد پیامبر نقش مؤثری داشت؛ مروان پسر حکم بود. همان کسی که پیامبر او و پدرش را به خاطر کارهای خلاف و دشمنی هایشان نسبت به اسلام از مدینه بیرون کرده بود و عمر و ابوبکر از رفع تبعید آنها امتناع کرده بودند اما عثمان در زمان خلافتش آنها را به شهر آورد و مروان را داماد خود کرد. مروان نسبت به خاندان پیامبر بغض و کینه شدیدی داشت و هیچ زمانی از آزار و اذیت اهل بیت دریغ نمی کرد.
چنانکه می دانید مسلمان شدن بنی امیه و آل ابی سفیان از روی ناچاری بود و آن ها زمانی مسلمان شدند که اسلام قدرت حاکم شده بود و آنها برای حفظ جان خود اسلام آوردند؛ از این رو آنها هیچ وقت با خلوص نی ت مسلمان نشدند و از هر فرصتی برای ضربه زدن به اسلام استفاده می کردند.
آنها به گفته های پیامبر و دستورات حضرت اعتنایی نداشتند. در جریان دفن امام حسن علیه السلام وقتی که ابوسعید خدری از اصحاب پیامبر به مروان گفت: آیا از دفن حسن در کنار جدش ممانعت می کنی در حالی که رسول خدا او را سید جوانان اهل بهشت نامید؛ مروان با تمسخر به او گفت: اگر امثال تو حدیث پیامبر را روایت نمی کردند ضایع شده و از بین می رفت.[۳]
با توجه به روایت می فهمیم که مروان و امثال او چقدر به اسلام پای بند بودند و حتی سعی داشتند احادیث و سفارشات پیامبر گفته نشود و مردم آنها را فراموش کنند. بنی امیه از اسلام بعنوان سپری برای پیشبرد اهداف خود استفاده می کردند.
دلیل دیگری که در رابطه با جلوگیری مروان از دفن امام حسن علیه السلام گفته شده این است که چون مروان آن زمان از حکومت مدینه عزل شده بود با این اقدام می خواست معاویه را از خودش راضی کند و به این وسیله، خوش خدمتی خود را به معاویه نشان دهد و دوباره به حکومت مدینه برسد و به همین خاطر بعد از اینکه از دفن امام جلوگیری کرد آنرا با آب و تاب برای معاویه گزارش کرد.[۴]
فرد دیگری که در جلوگیری از دفن امام در کنار مرقد پیامبر نقش داشت عایشه دختر ابی بکر و همسر پیامبر بود که به تحریک مروان[۵] و همچنین به خاطر عداوتی که از امام علی علیه السلام و فرزندان آن حضرت داشت از دفن امام در روضه ی پیامبر جلوگیری کرد. مروان به عنوان سردمدار این فتنه می گفت که چرا عثمان باید بیرون مدینه دفن شود و حسن علیه السلام در کنار پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم . در این میان نیز آل امیه و آل ابی سفیان و فرزندان عثمان با او همصدا شدند و از این کار جلوگیری کردند. عایشه نیز به فرزندان امام علی علیه السلام مخصوصا به امام حسن علیه السلام بدبین بود و نسبت به او کینه داشت.
عایشه در جریان دفن امام حسن علیه السلام گفت: می خواهید کسی را که من دوست ندارم به خانه ی من داخل کنید.[۶] البته ادعای عایشه هم مانند ادعای سایرین بهانه بود؛ چون عایشه از خانه پیامبر سهم کمی داشت و نمی توانست ادعا کند که خانه همه اش مال اوست اما چون از حضرت علی علیه السلام و فرزندان آن حضرت به خاطر وقایعی که پیش از این جریان اتفاق افتاده بود کینه و عداوت داشت با این بهانه از دفن امام جلوگیری کرد.
هدف دیگری که مخالفین از این اقدام خود داشتند همانا دور کردن خاندان پیامبر از ایشان و جایگزینی وابستگان خود به عنوان نزدیکان پیامبر بود که البته در رسیدن به این هدف توفیق چندانی نیافتند.
پی نوشت ها:
[۱] . قرشی، سید علی اکبر، شخصیت امام مجتبی، چاپ میهن، ۱۳۸۰ ه ، ص ۳۷۲، نوبت چاپ اول.
[۲] . اصفهانی، ابوالفرج، مقاتل الطالبیین، ترجمه سید هاشم رسولی محلاتی، تهران، کتابفروشی صدوق، ۱۳۴۹، ص ۶۵.
[۳] . جعفریان، رسول، حیات فکری سیاسی امامان شیعه، قم، انتشارات انصاریان، چاپ پنجم، ۸۱، ص۱۶۸.
[۴] . همان، ص۱۶۹، به نقل از انساب الاشراف، ج۳، ص۶۵.
[۵] . مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، مؤسسه وفاء، بیروت، چاپ دوم، ۱۴۰۳ ه ، ج۴۴، ص۱۵۷.
[۶] . قائمی، علی، در مکتب کریم اهل بیت امام حسن مجتبی علیه السلام ، انتشارات امیری، چاپ اول، ۷۴، ص ۴۴۲، و قمی، شیخ عباس، منتهی الآمال، ج۱، انتشارات هجرت چاپ هشتم، ۷۳، قم، ص۴۴۰.
