سیمای امام زمان در سورۀ بقره

خداوند در قرآن به مهم‌ترین امور عالم و قوانین و سنن آن پرداخته است. یکی از این امور مهم، مسئله مهدویت با زیرشاخه‌های آن یعنی آخرالزمان و عصر ظهور است که صد‌ها آیه از آیات قرآن را به خود اختصاص داده است. این آیات به آیات المهدی مشهورند که معرفت آن از احادیث تفسیریِ اهل بیت وحی علیهم السلام به دست می‌آید.

وقتی از زاویه نگاه مهدویت سراغ سوره‌های قرآن می‌رویم، مشاهده می‌کنیم آنچه که ما به اسم تفسیر تاکنون خوانده بودیم، برداشتی ذوقی از قرآن بود؛ به عنوان نمونه آیات اولیه سوره بقره به موضوع مهدویت اشاره دارد. در این آیات می‌خوانیم: بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِیمِ؛ الم﴿١﴾ ذَٰلِکَ الْکِتَابُ لَا رَیْبَ ۛ فِیهِ ۛ هُدًى لِلْمُتَّقِینَ ﴿٢﴾ الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْبِ وَیُقِیمُونَ الصَّلَاةَ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ یُنْفِقُونَ ﴿٣﴾ در این کتابِ [با عظمت]هیچ شکی نیست؛ سراسرش برای متقین هدایت است. آنان که به غیب ایمان دارند و نماز را بر پا می‌دارند و از آنچه به آنان روزی داده‌ایم، انفاق می‌کنند.

در این آیات خداوند می‌فرماید که یکی از ویژگی‌های متقین و یا درجۀ بالایی از تقوا، ایمان به غیب است که طبق حدیث، مصداق آن امام غایب است.

امام صادق علیه السلام ذیل این آیه فرمود: «أَمَّا الْغَیْبُ فَهُوَ الْحُجَّهًُْ الْغَائِبُ»؛ یعنی منظور از «غیب» در این آیه، حجت غایب است. (کمال الدین صدوق، ج ۱، ص ۱۸)

یا رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «هنگامی‌که خداوند در ظهور و قیام قائم ما تعجیل کند، او زمین را پر از قسط و عدل می‌کند، همان طور که قبل از آن پر از ظلم و جور شده بود ... خوشا به حال صبرپیشگان در زمان غیبت او! خوشا به حال آنان که به پیروی از راه و روش امامان تقوا پیشه می‌کنند؛ همان کسانی‌که خداوند در کتابش به: أَلَّذینَ یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْبِ توصیفشان کرده است؛ فَإِذَا عَجَّلَ اللَّهُ خُرُوجَ قَائِمِنَا یَمْلَأُ الْأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلًا کَمَا مُلِئَتْ ظُلْماً وَ جَوْراً ... طُوبَی لِلصَّابِرِینَ فِی غَیْبَتِهِ طُوبَی لِلْمُقِیمِینَ عَلَی مَحَجَّتِهِم أُولَئِکَ وَصَفَهُمُ اللَّهُ فِی کِتَابِهِ وَ قَالَ: الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْبِ.» (کفایةالأثر، ص ۶۰)

امام صادق علیه السلام نیز در روایتی دیگر فرمود: منظور خداوند عز وجل از «الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْبِ» کسی است که اقرار به قیام قائم کند که آن حق است؛ مَنْ أَقَرَّ بِقِیَامِ الْقَائِمِ أَنَّهُ حَقٌّ. امام محمدباقر علیه السلام فرمود: «منظور از غیب، بعث و نشرها، و قیام قائم و رجعت است؛ هُوَ الْبَعْثُ وَ النُّشُورُ وَ قِیَامُ الْقَائِمِ وَ الرَّجْعَهًُْ.» (تأویل الآیات، ص ۳۳)

نکتۀ مهمی که از جمع‌بندی این روایات برداشت می‌شود این است که قرآن سبب هدایت متقین است؛ این متقین در وهلۀ اول ایمان به امام غایب یعنی امام عصر عجل الله تعالی فرجه دارند؛ یعنی پایۀ تقوای آن‌ها بر ایمان به امام عصر استوار است؛ بنابراین قرآن هدایت خاص خود را برای مؤمنان حقیقی به امام قرار می‌دهد.

منبع: تسنیم