...
خبرگزاری صدا و سیما، سازمان بهزیستی کشور به عنوان مهمترین نهاد در حوزه ارتقاء سلامت اجتماعی فعالیت می کند و از آنجایی که یکی از شاخص های سلامت اجتماعی ارتقاء سلامت روان آحاد جامعه است، این سازمان در زمینه ارائه مشاوره و روانشناسی خدماتی در چهار محور برنامه های مشاوره محور، آموزش محور، اجتماع محور و حمایتی ارائه می دهد.
برنامه های مشاوره محور در چهار بخش خدمات روانشناختی و مشاوره حضوری دولتی، خدمات روانشناختی و مشاوره حضوری غیردولتی، خدمات مشاوره تلفنی دولتی، خدمات مشاوره تلفنی غیردولتی و خدمات مشاوره مجازی تقسیم بندی می شود، به گونه ای که هم اکنون بیش از ۳ هزار و ۳۰۰ مرکز مشاوره دولتی و غیردولتی زیر نظر این سازمان به فعالیت مشغول هستند و در زمینه ارائه مشاوره تلفنی نیز سامانه «۱۴۸۰» با بیش از ۵۵۰ مشاور و روانشناس در سطح کشور ارائه خدمت می کنند.
حال این سازمان قصد دارد در سال ۱۴۰۲ علاوه بر اقداماتی که در حوزه مشاوره و روانشناسی به افراد ارائه می کند، مرحله دوم برنامه کیفی سازی خدمات روانشناختی را شروع و در کنار آن نیز برای تشکیل شبکه ملی مراکز مشاوره و همچنین تقویت آموزش های پایه و بازآموزی روانشناسان اقدام کند.
معاون مشاوره و امور روانشناختی مرکز توسعه پیشگیری سازمان بهزیستی کشور گفت: امروزه حرفه روانشناسی با چالش های متعددی مواجه است؛ عدم شناخت کافی نسبت به ماهیت و فرآیند ارائه خدمات روانشناختی توسط عموم مردم و تلقی نادرست از این حرفه، ورود افراد غیرمتخصصص و اظهار نظر های غیرمنصفانه و بعضا آسیب رسان به اعتماد عمومی در این حوزه، عدم توجه به نظام ارجاع حرف یاورانه به عنوان یک اصل در ارائه خدمات در حوزه سلامت اجتماعی، مشکلات مالی و دشواری دسترسی به خدمات و ضرورت توسعه بیمه مشاوره، عملکرد جزیره ای بخش ها و نهاد ها در تعریف استاندارد های مراکز و عدم رعایت قوانین جاری در دریافت مجوز مراکز، برخی از چالش ها هستند.
آقای بهزاد وحیدنیا با اشاره به برنامه های سازمان بهزیستی برای ارتقاء و توسعه خدمات مشاوره و روانشناسی در سال جاری، درخصوص کیفی سازی خدمات روانشناختی در کشور افزود: باتوجه به اینکه لازم است برآورد اولیه ای از شرایط پایه و وضعیت فعالیت روانشناسان در مراکز و حضور متخصصین و وضعیت نظارت های داخلی به دست آید، در همین زمینه کاری به صورت گروهی در سازمان بهزیستی تشکیل شد تا براساس آن پرونده بخش های مختلف مراکز غیردولتی، حوزه های بازرسی و حراست و تخصصی روانشناسی در کنار یکدیگر در سطح ملی مورد بررسی قرار گیرد و مواردی که نیاز به اصلاح و مداخله در کمیسیون ماده ۲۶ سازمان بهزیستی را دارند، مطرح شوند که این اقدامات در مرحله اول انجام شده است.
وی گفت: امسال مرحله دوم غربالگری مراکز مشاوره در دستور کار قرار می گیرد.
مدیرکل دفتر مشاوره و امور روانشناختی سازمان بهزیستی کشور گفت: در این مرحله، علاوه بر اقداماتی که درمرحله یک صورت می گیرد، نظارت های محتوایی مانند چگونگی وضعیت ثبت اطلاعات در سامانه، روند مداخلات تخصصی و برنامه های بازآموزی و توسعه خدمات روانشناسی به صورت مرحله به مرحله اجرا خواهد شد.
راه اندازی سامانه دیده بان ۱۴۸۲ برای ثبت گزارش تخلفات مراکز با همکاری مردم
البته آقای وحیدنیا این را هم گفت که برای نظارت و ارزیابی ارائه خدمات، سازمان بهزیستی براساس نظارت های سامانه جامع فعالیت های ارتقایی و خدمات روانشناختی بر مشاوره های ارائه شده متناسب با تشخیص های صورت پذیرفته بر مبنای کتابچه تشخیصی اختلالات، بر روند فعالیت مشاوران و نظارت دارد. از سویی دیگر نیز به طور مرتب برای نظارت بر ارائه خدمات کارشناسان از مراکز بازدید می شود.
در کنار این، سامانه دیده بان ۱۴۸۲ سازمان بهزیستی که برای ثبت گزارش تخلفات مراکز توسط مردم راه اندازی شده است که به شفافیت در خدمات و افزایش اطمینان مردم برای دریافت خدمات کمک می کند.
برنامه بهزیستی برای تقویت آموزش های پایه و بازآموزی روانشناسان
وی همچنین تقویت آموزش های پایه و بازآموزی روانشناسان در حیطه های تخصصی را از دیگر برنامه های این سازمان در سال ۱۴۰۲ اعلام کرد و یادآور شد: سازمان بهزیستی قصد دارد با به کارگیری همه ظرفیت های موجود در حوزه روانشناسی، فضای بهتری برای توانمندسازی روانشناسان ایجاد کند.
آقای وحیدنیا افزود: بخشی از این کار با مشارکت دانشگاه ها و بخشی با دریافت برنامه های آموزشی از طریق موسسات تخصصی ملی و استانی میسر می شود.
وی گفت: از سوی دیگر در سامانه آموزش فضایی ایجاد شده است تا مراکز مشاوره ای فعال و تخصصی امکان شرکت در این دوره ها را داشته باشند. البته ما نیز به تناسب نیاز جامعه پیشنهاد هایی داریم و بخشی از دوره ها را نظیر دوره های مرتبط با اخلاق حرفه ای و مداخلات روانشناختی تخصصی بومی برگزار خواهیم کرد.
تشکیل شبکه ملی مراکز مشاوره، در دست اقدام
مدیرکل دفتر مشاوره و امور روانشناختی سازمان بهزیستی کشور با تشریح اقدامات این سازمان در حوزه روانشناسی، از برنامه سازمان بهزیستی برای تشکیل شبکه ملی مراکز مشاوره خبر داد و گفت: برای برنامه ریزی های دقیق در حوزه های تخصصی روانشناسی، باید مجموعه های ذینفع و متخصصان حوزه های مرتبط با روانشناسی که دارای دغدغه تحولات اجتماعی هستند و با چالش ها و مشکلات این حوزه آشنایی دارند، فعالیت های جاری حوزه روانشناسی را نقد و برای اقداماتی که می تواند به توسعه حرفه ای روانشناسی و نظارت بر خدمات کمک کنند، فعالیت داشته باشند.
آقای وحیدنیا افزود: همین موضوع موجب لزوم تشکیل موسسات یا تشکل های مراکز مشاوره خواهد بود. هرچند که از سال های گذشته تشکل استانی مراکز مشاوره استان در استان های مختلف شکل گرفته اند، اما در حال حاضر هدف، ایجاد شبکه ملی مراکز مشاوره در سطح ملی است.
وی درباره وظایف شبکه ملی مراکز مشاوره گفت: از طریق این شبکه فعالیت های تخصصی یا فعالیت های خارج از عرف، سیاست های دولت در حوزه روانشناسی و آثار و نتایج برنامه های پیاده شده نقد می شود. علاوه بر این، شبکه می تواند دوره های آموزشی در حوزه تخصصی روانشناسی نیز برگزار کند.
آقای وحیدنیا با بیان اینکه سازمان بهزیستی برای تقویت آموزش های پایه و بازآموزی روانشناسان نقش تسهیل کننده و تامین استاندارد های تشکیل شبکه ملی مراکز مشاوره را دارد، یادآور شد: استاندارد های این شبکه تهیه شده است و همه بخش های فعال در حوزه آموزش که دارای مجوز رسمی هستند و همچنین مراکز و موسسات تحت نظارت می توانند در زمینه تشکیل شبکه ملی مراکز مشاوره سازمان بهزیستی را یاری کند.
مدیرکل دفتر مشاوره و امور روانشناختی سازمان بهزیستی کشور تمرکز و نظارت بر محتوای تخصصی مداخلات، تقویت خدمات مبتنی بر سامانه جامع مشاوره، درجه بندی کیفی مراکز، توسعه آموزش های پیشگیرانه تر از جمله مهارت های زندگی بومی سازی شده، بازنگری در برخی شرایط پایه و اختصاصی متقاضیان و مسئولین فنی و کادر تخصصی برای مراکز تخصصی و ایجاد امکان فعالیت برخی از گرایش های تخصصی در مراکز، ساماندهی و توسعه شبکه مشاوره های غیر حضوری و غیردولتی، تعریف و صدور مجوز مراکز جدید نظیر مرکز مشاوره اعتیاد های رفتاری و توسعه موسسات ملی تخصصی در حوزه روانشناسی را از دیگر برنامه ها این سازمان در سال جاری عنوان کرد.
آقای وحیدنیا همچنین توسعه پوشش خدمات و پیگیری بیمه آموزش و مشاوره، ساماندهی مراکز مشاوره در کشور، افزایش حمایت های روانشناختی از افراد نیازمند و به خصوص افراد تحت پوشش نهاد های حمایتی، افزایش ضریب نفوذ برنامه بهبود و مراقبت روابط زوجین در ۵ سال اول زندگی را نیز از دیگر فعالیت های پیش بینی شده بهزیستی اعلام کرد.
وی گفت: به نظر می رسد کشور برای توسعه حرفه روانشناسی باید مانند کشور های پیشرفته، مرجعیتی واحد و استاندارد داشته باشد تا هم، همه داده های مربوط یا آمار و اطلاعات مرتبط با خدمات در یک بخش تجمیع و در برنامه ریزی ملی مورد استفاده قرار گیرد و هم نقشه توسعه خدمات براساس تولیت متمرکز شده تجمیع شود و خدمات براساس نیاز زیست بوم اجتماعی طرح ریزی و توسعه یابد.
آقای وحیدنیا افزود: به نظر می رسد این روند الگوی صحیح تامین خدمات تخصصی در حوزه روانشناسی است که ذیل سلامت اجتماعی در کشور قرار گرفته و تولیت سلامت اجتماعی نیز با سازمان بهزیستی است.
تخلف برخی دستگاه ها در صدور مجوز مراکز مشاوره و روانشناسی
مدیرکل دفتر مشاوره و امور روانشناختی سازمان بهزیستی کشور با استناد به ماده ۲۶ قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت و ماده ۵۷ بند پ جز ۸ قانون احکام دائمی توسعه کشور که بهزیستی متولی سلامت اجتماعی و مرجع صدور مجوز مراکز مشاوره و کلینیک روانشناسی است، یادآور شد: سازمان بهزیستی مکلف به صدور مجوز مراکز مشاوره برحسب تشخیص کارشناسی است. در گذشته درخصوص صدور مجوز مراکز مشاوره چالش هایی وجود داشت که دستگاه های مختلف این نقش را پذیرفته یا علاقه مند به صدور مجوز مراکز مشاوره و کلینیک های روانشناسی بودند، این درحالی است که قوانین مذکور این موضوع را شفاف سازی کرده و انتظار می رود به ساماندهی صدور مجوز مراکز کمک کند. حال در عمل برخی دستگاه ها به عنوان مصوبات داخلی، خودشان مجوز صادر می کنند.
آقای وحیدنیا افزود: اگر قرار است خدمات تخصصی ارائه دهیم باید با استفاده از ظرفیت های موجود مراکز را شناسایی و خرید خدمت کنیم و هرکسی برای خود به اسم مشاوره وارد عرصه نشود، استاندارد ها را جا به جا نکند و افراد غیرمتخصص را جز گروه مداخلات روانشناسی قرار ندهد. آنچه مردم از مشاوره متصور هستند، عمدتا مشاوره های روانشناختی است و هر خدمت دیگری را نباید در قالب مشاوره به مردم ارائه داد.
گام کمیسیون اجتماعی مجلس برای ساماندهی خدمات مراکز مشاوره
وی با اشاره به گام هایی که کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی در راستای ساماندهی خدمات مراکز مشاوره برداشته است، گفت: سازمان بهزیستی نیز تعاملاتی با بخش های فعال ملی آغاز کرده است؛ به طوریکه طی سال گذشته برای پنج نهاد ملی موافقت اصولی ملی صادر کرده و برای مراکزی که تقاضای صدور پروانه را دارند پروانه صادر می کند.
آقای وحیدنیا افزود: در ابتدای امسال نیز تفاهم نامه ای با معاونت زنان ریاست جمهوری به منظور هم افزایی در شناسایی و پوشش خدمات تخصصی آموزشی و مشاوره ای و روانشناختی برای زوجین در ۵ سال اول زندگی منعقد شده است که می تواند در تقویت برنامه های نظام مند در حوزه خانواده مثمر ثمر باشد.
مدیرکل دفتر مشاوره و امور روانشناختی سازمان بهزیستی کشور به وضعیت بیمه خدمات مشاوره و روانشناسی پرداخت و با اشاره به بند ج ماده ۱۰۲ قانون برنامه ششم توسعه مبنی بر «آموزش و مشاوره مستمر و مسؤولانه نوجوانان و جوانان با اولویت خانواده ها قبل، حین و دست کم پنج سال پس از ازدواج توسط همه دستگاه های ذیربط، به ویژه وزارتخانه های آموزش و پرورش، بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و ورزش و جوانان، سازمان بهزیستی، مؤسسات آموزشی عمومی و آموزش عالی دولتی و غیردولتی، سازمان نظام روانشناسی و مشاوره و سایر نهاد های ذیربط با برخورداری خدمات مشاوره و روانشناسی از تسهیلات و مزایای بیمه های پایه و تکمیلی» گفت: در قانون مذکور مفاهیم توسعه خدمات روانشناسی مدنظر قانونگذار بوده است که در قالب بیمه پایه و بیمه تکمیلی برای جوانان و نوجوانان در حوزه ازدواج و خانواده پیش بینی می شود.
وی افزود: زمانی که قانونگذار در کنار جوانان به موضوع نوجوانان نیز توجه می کند و به بحث خانواده تمرکز دارد، احتمال می رود برنامه پیشگیرانه تری برای اینکه افراد پیش از اقدام به ازدواج و درگیری با مسائل و مشکلات مواجه شوند، مدنظر داشته باشد و این دقیقا آن چیزی است که کشور در رویکرد های پیشگیرانه و آینده نگری و سرمایه گذاری برای مردمی که قرار است کیفیت زندگی شان افزایش یابد، مورد توجه قرار دهند. در این میان وضعیت بودجه ای کشور و همراهی سازمان برنامه و بودجه و نمایندگان در بودجه سالیانه، مطالبه جمعی می طلبد.
آقای وحیدنیا با تاکید بر اینکه نباید خدمات مشاوره و روانشناسی به عنوان هزینه دیده شود، گفت: باید این خدمت را به عنوان سرمایه گذاری برای افزایش کیفیت زندگی بهتر و افزایش و ارتقای اعتماد عمومی و مشارکت در توسعه اجتماعی لحاظ کنیم تا مبادا دچار بحران های روانشناختی عمیق که مداخلات آن نیز سخت تر است، شویم.
لزوم برخورداری خدمات روانشناسی و مشاوره ای از بیمه های پایه
مدیرکل دفتر مشاوره و امور روانشناختی سازمان بهزیستی کشور درخصوص برنامه این سازمان برای پوشش خدمات روانشناسی توسط بیمه های پایه گفت: سازمان بهزیستی برای اجرای بند ج ماده ۱۰۲ قانون برنامه ششم توسعه در سال ۹۷ به این موضوع ورود کرد و در سال ۹۸ بسته بیمه خدمات مشاوره و آموزشی را با مشارکت دستگاه ها استاندارد و برای شورای عالی بیمه سلامت ارسال کرد.
وی افزود: دبیرخانه شورای عالی بیمه سلامت تاییدیه استاندارد این بسته را دریافت کرد و اعلام شد برای بیمه های تکمیلی این بسته قابل اجراست.
آقای وحیدنیا گفت: اکنون برخی بیمه های تکمیلی خدمات روانشناختی را ارائه داده اند، اما مطالبه این است این بسته برای بیمه پایه نیز فراهم شود که این موضوع نیازمند عزم ملی است. تصمیم نهایی درباره تامین منابع برای تحقق این موضوع با سازمان بهزیستی نیست، اما امید است با رویکرد موجود شاهد برخورداری خدمات روانشناسی و مشاوره ای از بیمه های پایه در سال جاری باشیم.
مرحله دوم غربالگری مراکز مشاوره در دستور کار سازمان بهزیستی
منبع: اخبار اجتماعی صداسیما
