مطالعه و مرور عاشورایی؛ ...
کوفه پس از شهادت حسین ع تا چند قرن بعد، روی خوش ندید و همواره درگیر صحنه های خونین بود.
به گزارش خبرنگار مهر، کتاب «شهادت نامه حسین ع و شهیدان کربلا؛ سیر نهضت حسینی بر اساس کهن ترین منابع» نوشته محمدهادی زاهدی توسط انتشارات به نشر آستان قدس رضوی منتشر شده است.
از گذشته تاکنون، از قرن ها پیش درباره واقعه عاشورا کتاب های متعددی تألیف و تدوین شده است. کتاب هایی که به عنوان «مقتل» شناخته می شوند و تلاش شده است تا همه اتفاقات آن روز با ذکر جزئیات افراد، گفته ها و حوادث و مکان در این کتاب ها بیاید. این کتاب های قدیمی در گذر زمان مورد توجه نویسندگان، تاریخ نگاران، ادیبان و شعرا قرار داشته و علاوه بر بازنویسی، اختصار و شرح و بسط، از آن ها به عنوان منبع نگارش کتب دیگر در سبک های مختلف استفاده شده است.
در این کتاب سیر تاریخی نهضت حسینی بر مبنای ده منبع کهن از کهن ترین منابعی که روایت کربلا را داشته اند، از آغاز ماجرای خلافت یزید و قیام و حرکت حضرت ابا عبدالله مطرح شده است.
محمدهادی زاهدی نویسنده این اثر، با آوردن ۱۰۹ عنوان همه رویدادهای قیام حسین ع را با استفاده از همان منابع ده گانه، همراه با توضیحاتی مفید در پانوشت صفحات ذکر کرده است. امتیاز این اثر تکیه بر قدیمی ترین منابع است که مجالی فراهم می آورد تا شباهت ها و تفاوت های مقاتل را دریابیم و کاستی ها برخی منابع برخی وقایع را ذکر نکرده اند روشن شود.
نویسنده کتاب می گوید در این اثر تلاش شده متون عربی با اعراب گذاری به خوانندگان ارجمند تقدیم شود تا به خوانش آن کمک کرده باشد و ضبط اسامی و اماکن با اعراب در اختیار خواننده محترم قرار گیرد و برای این کار از کتاب هایی مانند تاج العروس و قاموس و امثال آن استفاده شده است.
امالی صدوق، مقتل ابی مخنف، الامامه و السیاسه، اخبار الطوال، اخبار الدول العباسیه، انساب الاشراف، مقتل الحسین بن علی بن ابی طالب، مروج الذهب، منابع مورد استفاده در این مقتل یا شهادت نامه است.
کتاب «شهادت نامه امام حسین ع و شهیدان کربلا» با آغاز ماجرای اعلام ولیعهدی یزید آغاز می شود، با جریان مخالفت های عوام و خواص ادامه می یابد، با ماجرای مسلم بن عقیل رنگ خون به خود می گیرد و همراه با کاروان امام حسین ع از مکه تا کربلا پیش می آید، با قهرمانان کربلا یک به یک قصه می گوید و با حماسه زینبی به اوج می رسد و با بیان سرنوشت یزید به پایان می رسد.
نظم و توالی متن شهادت نامه، از نقاط قوت این کتاب است و پاسخگویی به شبهات پر بسامد در فضای مجازی بر اساس دلایل تاریخی مانند «قصه آب و پرسش های مربوط به آن»، «جغرافیای کربلا»، «ترکیب جمعیتی کوفه» و غیره از مطالب مورد اشاره این کتاب است.
در بخشی از این کتاب می خوانیم:
«حسین تجلی بخش تمام خوبی های انسانی بر روی زمین است؛ عشق و محبت، ایمان و صلابت، انسان دوستی و مدارا، دین باوری و مردم داری، بزرگواری و گذشت، ایثار و جوانمردی در فرهنگ حسین به زیبایی و روشنی متبلور شده اند. حسین آیینه ای خدایی است که در یک ظهر تب آلود، نور حق را در گستره زمین بازتاباند و شعاع نور خدا را تا ابد در زندگی انسان جریان بخشید.»
نکته بسیار مهمی که در این سخنان وجود دارد، این است که حسین بیش از هر چیز در این ماجرا نگران مردمانی است که با کشتن او به تیره بختی و خشم خدا دچار خواهند شد و سرنوشتی بسیار دردناک را برای خود رم خواهند زد و تاریخ گواه است که مردم کوفه و کسانی که حسین را کشتند، به فرجامی بسیار دردناک دچار شدند و سخن حسین ع در مورد آنان واقعیت یافت.
کوفه پس از شهادت حسین ع تا چند قرن بعد، روی خوش ندید و همواره درگیر صحنه های خونین بود. هنوز سر بریده حسین ع در کوفه بود که در پی ماجرای عبدالله بن عفیف ازدی، بین عرب های شمالی و جنوبی جنگ درگرفت و پس از آن ماجرای توابین رقم خورد که در آن، چهار هزار نفر از مردم کوفه که به خون خواهی حسین ع قیام کرده بودند، در عین الورده کشته شدند و پس از آن، قیام مختار بن ابو عبید ثقفی که در آن، همه قاتلان و شرکت کنندگان و صحنه گردانان کربلا از دم تیغ گذشتند و کشته شدند و پس از آن، تسلط مصعب بن زبیر بر کوفه و خون هایی که توسط او ریخته شد و پس از آن جنگی که بین عبدالملک مروان و مصعب بن زبیر در گرفت و به کشته شدن مصعب توسط امویان انجامید و
و همه این اتفاقات خونبار در کمتر از یک دهه پس از شهادت حسین ع روی داد و داستان خون در کوفه، داستانی طولانی است که نیازمند تدوین چندین کتاب مفصل است.
اما طبری می گوید: وقتی یاران حسین ع دیدند که دشمنان، میدان را تنگ کرده اند و حسین ع در معرض خطر است و هر لحظه ممکن است به او آسیبی وارد شود، با یکدیگر رقابت می کردند تا در کنار حسین ع بمانند و برای دفاع از حسین ع شهید شوند. در این میان عبدالله و عبدالرحمن فرزندان «ع زر غفاری» جلو آمدند و گفتند: السلام علیک یا ابا عبدالله دشمن ما را محاصره کرده و ما دوست داریم که از تو دفاع کنیم و در پیشگاه تو به مقام شهادت نائل شویم. حسین ع برایشان دعا کرد و گفت: نزدیک من بمانید.
آن دو برادر در کنار حسین ع ایستادند و از او در برابر حمله دشمن محافظت می کردند و یاران دیگر خود را نیز تشویق می کردند تا در راه دفاع از حسین تا شهادت مقاومت و ایستادگی کنند.
شیخ مفید ماجرای سخنرانی امام را به این ترتیب نقل کرده است که: «حسین ع اوایل شب یارانش را جمع کرد. امام سجاد ع روایت می کند که من بیمار بودم، اما هنگامی که دیدم پدرم، یارانش را دور هم جمع کرده است، نزدیک شدم تا صدای پدرم را بشنوم و ببینم که به یارانش چه می گوید. شنیدم که پدرم به یارانش گفت: من با بهترین ستایش ها، خدا را ستایش می کنم، من خدا را شکر می کنم، چه در هنگام آسایش و چه در وقت گرفتاری و بلا، خدایا تو را شکر که ما را به وسیله نبوت، کرامت و منزلت بخشیدی، قرآن را به ما آموختی، فهم دین خودت را به ما عنایت کردی و به ما چشم و گوش و قلب دادی. خدایا ما را در میان شکرگزاران خود بپذیر و سپس فرمود: من در روی زمین یاران و همراهانی بهتر و با وفا تر از شما سراغ ندارم و خانواده ای خوب تر و همراه تر از اهل بیت خود نمی شناسم. خدا به شما خیر عنایت کند بدانید که من فکر نمی کنم از دست اینها رهایی یابم. من به شما اجازه می دهم که همگی بروید. من شما را حلال کردم و هیچ توقع و خواسته ای از شما ندارم. الان که شب فرارسیده و تاریکی بر همه چیز پرده انداخته است، برخیزید و از اینجا بروید برادران، پسران، پسران برادر حسین ع و فرزندان عبدالله بن جعفر یک صدا گفتند: هرگز چنین کاری نمی کنیم ما بمانیم و تو کشته شوی؟ خدا چنین روزی را نیاورد
اولین کسی که این سخنان را گفت، عباس بود و پس از او نیز دیگران، مانند این سخنان را گفتند.
این کتاب با ۲۳۰ صفحه، شمارگان هزار نسخه و قیمت ۳۸ هزار تومان عرضه شده است.