...
هرچند در ماه شعبان انواع شعبه های خیر و برکت به روی مؤمنین و پاک طینتان گشوده می شود، اما نباید از عداوت شیاطین برای به غفلت انداختن انسان ها غافل ماند، همچنان که او دشمن قسم خورد نوع بشر است و خداوند نیز او را «عد و مبین» معرفی کرده است. بر این اساس ابلیس همراه با ایادی خود در چنین ایامی نهایت سپاه خود را به کار می گیرد تا با انحراف در قلب و روح و فکر انسان ها، آن ها را از توجه به این ایام شریف و به دنبالش، برکات و نعمات آن باز دارد تا به این ترتیب استعداد ورود به ماه مهمانی خدا را از افراد سلب کند.
پیامبر صلی الله علیه و آله در خطب اول ماه شعبان اینگونه از دشمنی ابلیس خبر دادند: «و ال ذ ی ب ع ث ن ی ب ال ح ق ن ب ی ا ، إ ن إ ب ل یس إ ذ ا ک ان أ و ل ی و م م ن ش ع ب ان ب ث ج ن ود ه ف ی أ ق ط ار ال أ ر ض و آف اق ه ا، ی ق ول ل ه م : اج ت ه د وا ف ی اج ت ذ اب ب ع ض ع ب اد الل ه - إ ل ی ک م ف ی ه ذ ا ال ی وم»؛ یعنی سوگند به آنکه مرا به حق به نبوت مبعوث کرد، ابلیس هنگامی که روز اول شعبان می شود، لشکریان خود را در اطراف زمین و آفاق آن پراکنده می کند و به آن ها می گوید در جذب برخی از بندگان خدا به سوی خود در این روز کوشش کنید؛ بنابراین هرگونه بدی که در این ایام به سمت انسان مؤمن سوق می یابد، بخش عمد آن را باید به حساب دشمنی شیاطین و بخشی را هم به شاکله و نفس سرکش اختصاص داد و نهایت اینکه با توبه و انابه، از خداوند درخواست کرد تا او را به صورت پاک برای ماه مهمانی خویش برگزیند. امام رضا علیه السلام در حدیثی مشهور، راهکاری برای جبران مافات ماه شعبان بیان می دارند که بسیار کاربردی و مفید است. اب و الص لت ه رو روایت کرده است که در جمعه آخر ماه شعبان به خدمت حضرت امام رضا علیه السلام رفتم. حضرت فرمود:
ی ا أ ب ا الص ل ت إ ن ش ع ب ان ق د م ض أ ک ث ر ه و ه ذ ا آخ ر ج م ع م ن ه ف ت د ار ک ف یم ا ب ق ی م ن ه ت ق ص یر ک ف یم ا م ض م ن ه ؛ ا ابا صلت، بیشتر ماه شعبان رفت و این جمعه آخر آن است، پس جبران کن کوتاهی هایی را که در ای ام گذشته این ماه کرد ، در آنچه از این ماه مانده است.
و ع ل ی ک ب ال إ ق ب ال ع ل م ا ی ع ن یک و ت ر ک م ا ل ا ی ع ن یک و أ ک ث ر م ن الد ع اء و ال اس ت غ ف ار و ت ل او ال ق ر آن و ت ب إ ل الل ه م ن ذ ن وب ک ل ی ق ب ل ش ه ر الل ه إ ل ی ک و أ ن ت م خ ل ص ل ل ه ع ز و ج ل و ل ا ت د ع ن أ م ان ف ی ع ن ق ک إ ل ا أ د ی ت ه ا و ل ا ف ی ق ل ب ک ح ق دا ع ل م ؤ م ن إ ل ا ن ز ع ت ه و ل ا ذ ن با أ ن ت م ر ت ک ب ه إ ل ا ق ل ع ت ع ن ه ؛ بر تو باد به انجام آنچه به حال تو مفید است، دعا، استغفار و تلاوت قرآن را افزون کن و به سو خدا از گناهان خود توبه کن تا وقتی ماه مبارک فرا رسید، خود را برا خدا خالص کرده باش . امانت بر گردن خود باق مگذار مگر آنکه آن را ادا کنی و نیز در دلت کینه هیچ مؤمن نباشد مگر اینکه آن را از دل بیرون کن .
امام رضا علیه السلام در این فراز در وهل اول به مسئل فزونی دادن به مقولات دعا، استغفار و تلاوت قرآن در اواخر ماه شعبان به عنوان سه راهکار مناسب برای جبران کوتاهی های ماه شعبان تأکید دارند، چرا که خداوند در هر کدام از این سه مورد خاصیت های زیادی از جهت توجه به محضریت، پالایش روح از گزند ها و آسیب ها و زدودن گناهان قرار داده است. شاید بهترین نوع استغفار را در فراز های ابتدایی دعای کمیل بیابیم. امیرالمؤمنین علیه السلام در اوایل این دعا به پنج نوع گناه اشاره می فرمایند و نسبت به آن ها از خداوند متعال طلب مغفرت می کنند که از جمل آن ها طلب مغفرت برای گناهانی است که سبب دریده شدن پرده عصمت می شود، آنجا که فرمود: «الل ه م اغ ف ر ل ی الذ ن وب ال ت ی ت ه ت ک ال ع ص م » و یا گناهانی که سبب نزول نقمت الهی می شود «الل ه م اغ ف ر ل الذ ن وب ال ت ت ن ز ل الن ق م » و یا آنچه که سبب دگرگونی در نعمت ها می شوند؛ «الل هم إغفرلی الذ ن وب ال ت ی ت غ ی ر الن ع م » و نیز گناهانی که دعا را حبس می کنند «الل ه م اغ ف ر ل الذ ن وب ال ت ت ح ب س الد ع اء » و نیز دسته از گناهانی که سبب نزول بلاء می شوند «الل ه م اغ ف ر ل ی الذ ن وب ال ت ی ت ن ز ل ال ب ل اء.»
سپس امام رضا علیه السلام توبه از گناهان تأکید کرده و ادای امانت را از جمله امور مهم در جبران کاستی های شعبان معرفی می کنند تا بار امانت از پشت انسان برداشته شود و انسان ها سبکبال به سمت خداوند حرکت کنند، همچنان که تأکید دارند اگر کینه ای از مؤمنین در دل داری، از دلت خارج کن؛ چرا که کینه سبب زنگار قلب و سنگینی روح و جان می شود و انسان را از آسمانی شدن باز می دارد و به این ترتیب او را از تمام نعمات و برکات ماه رمضان بی بهره می کند.
بعد امام ادامه می دهند: و ات ق الل ه و ت و ک ل ع ل ی ه ف ی س ر أ م ر ک و ع ل ان ی ت ک و م ن ی ت و ک ل ع ل الل ه ف ه و ح س ب ه إ ن الل ه بال غ أ م ر ه ق د ج ع ل الل ه ل ک ل ش ی ء ق د را طلاق ۳ و أ ک ث ر م ن أ ن ت ق ول ف یم ا ب ق ی م ن ه ذ ا الش ه ر الل ه م إ ن ل م ت ک ن ق د غ ف ر ت ل ن ا ف ی م ا م ض م ن ش ع ب ان ف اغ ف ر ل ن ا ف یم ا ب ق ی م ن ه ف إ ن الل ه ت ب ار ک و ت ع ال ی ع ت ق ف ی ه ذ ا الش ه ر ر ق ابا م ن الن ار ل ح ر م ش ه ر ر م ض ان» ؛ تقوای الهی را پیشه کن و در پنهان و آشکار امور خود بر خدا توکل کن «زیرا هرکه بر خدا توک ل کند خدا او را بس است؛ قطعا خداوند برای هر چیزی تقدیر و اندازه ای قرار داده است.» طلاق ۳ و بسیار بخوان در بقی ه این ماه این دعا را: «الل ه م ا ن ل م ت ک ن غ ف ر ت ل نا فیما م ض م ن ش ع بان ف اغ ف ر ل نا فیما ب ق م ن ه ؛ خدایا اگر در آن قسمت از ماه شعبان که گذشته ما را نیامرزیده ا در آن قسمت که از این ماه مانده بیامرزمان». به درست که حق تعال در این ماه، بنده ها بسیاری را از آتش جهن م به حرمت ماه مبارک رمضان آزاشد م گرداند.
منبع: تسنیم
