...
در روز های گذشته «پرویز ثابتی» امنیتی ترین چهره ساواک در پنج قسمت مستند در شبکه «من و تو» ظاهر شد. مهمترین پرسشی که می تواند مطرح شود این است که، ثابتی نشسته در مرکز و محور، دنبال چیست؟
«پرویز ثابتی» از چهره های امنیتی تاریخ معاصر ایران و شاید بتوان او را بانک اسرار حکومت پهلوی دانست که این روز ها با حضور در شبکه «من و تو» بار دیگر بر سر زبان ها افتاده است؛ شخصیتی که خیلی زود در ساواک توانست حتی از روسای خود در سازمان اطلاعات و امنیت کشور مشهورتر شود. ثابتی که به گفته «حسین فردوست»، «جاه طلب و بلندپرواز» بود تا روز های پایانی حکومت پهلوی ماموریت داشت مخالفان را سرجایشان بنشاند، اما برکنار شد تا به گفته خودش به نقل از «امیرعباس هویدا» با این برکناری نشان داده شود «شاه دیگر اراده ماندن ندارد».
در روز های گذشته شبکه «من و تو» پنج قسمت مستند از صحبت های پرویز ثابتی پخش کرده است. در ادامه تلاش شده به بررسی محتوای برخی از صحبت های او پرداخته شود.
ثابتی؛ یک چهره با دو هدف
حالا، اما وضعیت کاملا متفاوت شده؛ ثابتی که در دهه ۴۰ و ۵۰ مقابل دوربین می نشست و چشم در چشم مخاطب به عنوان یک «مقام امنیتی» از سرکوب مخالفان می گفت تا نشان دهد ساواک چه دستگاه مخوفی است که حتی به رئیس خود هم رحم نمی کند، امروز بار دیگر در مقابل دوربین نشسته، اما هدفی کاملا متفاوت دارد.
ثابتی که در ساواک برای خود نامی دست و پا کرده بود، در تلویزیون ملی حاضر می شد و با افتخار، از شنود تماس ها، رصد افراد، صحنه سازی ها و ترور «تیمور بختیار» نخستین رئیس ساواک در عراق پرده برمی داشت؛ حالا بعد از سال ها زندگی مخفی، بار دیگر مقابل دوربین آمده تا همه رعب و وحشتی که مخاطب از «مقام امنیتی» داشت، از حافظه تاریخ پاک کند.
ما در مقابل دوربین «من و تو»، چشمانی مات را به نظاره نشسته ایم که هر دم از ثبات ثابتی می گوید؛ فردی که آنچنان مخالفان را از میان برمی داشت که انگار آنان خس وخاشاکی بودند که به حکم تاریخ، باید از صحنه روزگار محو می شدند. این بار این مقام امنیتی هر چه ماهرانه تر، در پی آن است تا دستگاه مخوفی همچون ساواک را چنان تطهیر کند که انگار «نه خانی آمده است و نه خانی رفته».
ثابتی در جای جای مصاحبه اش، بار ها تاکید می کند که شکنجه به آن صورت که همه از آن می گویند وجود نداشت، اما کدام عقل سلیم می تواند چنین گفته هایی را باور کند؟ اگر مخاطب، چند نفر همچون عزت الله شاهی، احمد احمد و ... را دیده یا چند صفحه از خاطرات این زندانیان را ورق زده یا حتی چند عکس از زندان ها را دیده باشد، به راحتی می تواند بداند که حقیقت چیست؟
ثابتی که در ساواک برای خود نامی دست و پا کرده بود، در تلویزیون ملی حاضر می شد و با افتخار از شنود تماس ها، رصد افراد، صحنه سازی ها و ترور «تیمور بختیار» نخستین رئیس ساواک در عراق پرده برمی داشت، حالا بعد از سال ها زندگی مخفی بار دیگر مقابل دوربین آمده تا همه رعب و وحشتی که مخاطب از «مقام امنیتی» داشت، از حافظه تاریخ پاک کند «عزت الله شاهی» از زندانیان سیاسی حکومت پهلوی در خاطراتش می گوید: «به طرز وحشیانه و غیرقابل باوری با متهم رفتار می کردند. طوری که آدم یقین می کرد این بازجو ها و شکنجه گران بیماری سادیسم دارند ... بار دومی که مرا به کمیته مشترک آوردند حدود دو ماه و نیم روی تخت، مصلوب کردند و از آپلو برای به حرف درآوردنم استفاده کردند». [۱]حتی «بهمن نادرپور» معروف به تهرانی که خودش از عوامل ساواک بود، در اعترافاتش گفته: «هیچ کس نمی تواند درد شکنجه را بفهمد، فقط یک حرف از شکنجه می شنوند، ولی ما از شمر بدتر کردیم. شمر در مقابله با امام حسین ع یک نیروی نابرابر بودند، ولی ایستادند روبروی هم، اما در ساواک چه کار کردند؟ دست و پا را بستند، چشم را بستند و بعد کشتند. شما نمی توانید درک کنید هیچ کس نمی تواند درک کند، مگر آنکه کسی آنجا بوده باشد، ببیند و بفهمد چه کرده ... واقعیت ها را باید بگویم». [۲]حالا تصمیم با خود مخاطب است که حقیقت چیست و هدف کدام است؟
ساواک در چه اموری دخالت می کرد؟
ثابتی در مستند «من و تو» در پی آن است تا به مخاطب القا کند ساواک بر حسب وظیفه، کارش را انجام می داد و ما وظیفه قانونی خود را رعایت می کردیم، اما آیا یک دستگاه امنیتی می تواند در همه نهاد ها دخالت کرده، آدم استخدام کند و افراد را در رصد خود داشته باشد؟ چیزی که کارگزاران پهلوی بار ها و بار ها بر آن اذغان داشته اند.
در همین ارتباط «علی امینی» یکی از چهره های سیاسی دوره پهلوی که وزیر اقتصاد شد و بعد ها با پذیرفتن پست نخست وزیری، مجری اصلاحات بود، در گفته هایش به نفوذ و سرکوب ساواک اشاره می کند و معتقد است، ساواک در همه زمینه ها اعمال نفوذ می کرد. امینی در خاطراتش گفته است: «سازمان امنیت ... اگر کار خودش را می کرد خوب بسیار خوب. اما ایشون دفتر ازدواج و طلاق، معاملات تمام بایستی با اجازه سازمان خوب این به سازمان امنیت چه ارتباطی داره. خونه حسن را تخلیه کنه زمین یکی را بگیره، هم دادگستری شد هم نمی دانم مالیه شد؛ همه این ها شد» [۳]یا «ابوالحسن ابتهاج» سفیر ایران در فرانسه و رئیس سازمان برنامه و بودجه در خاطراتش می گوید: «همین سازمان ساواک، وزرای مان عضو بودند، سفرایمان عضو بودند، وظیفه شان جاسوسی بود؛ اگر نمی کردند نمی توانستند بمانند». [۴]حتی «اردشیر زاهدی» سفیر ایران در آمریکا و انگلیس و وزیر امور خارجه حکومت پهلوی نیز در خاطراتش، دخالت های ساواک در دستگاه های دیگر را مورد نقد قرار می دهد و می گوید، هنگامی که وزیر امور خارجه بود، «یک لیستی یک دفعه فرستاده بودند؛ چهل و چند نفر، هر کدام از این ها را بعد مفصل درباره اش صحبت می کنیم، که این ها آدم های مظنونی هستند از ساواک. پرت کردم رو سر و کله معاون وزارتخانه و گفتم یک دفعه دیگر از این کار ها کردی خودت را بیرون می کنم. مردیکه ساواک چه حق دارد؟ این ها یا باید یک دلایلی داشته باشند، برای اینکه با یک کسی خوبند یا بدند که نمی توانند با ما چیز کنند». [۵]ثابتی از کدام مبارزه با فساد و بی عدالتی صحبت می کند؟
پرویز ثابتی در مستند من وتو می گوید، برای مبارزه با فساد و بی عدالتی وارد ساواک شد و در قسمت های مختلف به صورت مداوم بر این طبل می کوبد که گویی باید فراموش کنیم وقتی نام ثابتی در میان مردم می آمد، لرزه بر تن آن ها می افتاد. اگرچه شاید بتوان گفت در کشور ما نه تاریخ خوانده می شود و نه به آن بهایی می دهند، اما هنوز خیلی زود است که فراموش کنیم، ساواک چه ها که نکرد
پرویز ثابتی در مستندی که در مقابل دوربین «من و تو» قرار گرفته می گوید برای مبارزه با فساد و بی عدالتی وارد ساواک شد و در قسمت های مختلف به صورت مداوم بر این طبل می کوبد که گویی باید فراموش کنیم که وقتی نام ثابتی در میان مردم می آمد لرزه بر تن آن ها می افتادثابتی در هیچ یک از قسمت های مستند نمی گوید کدام فاسد اقتصادی را رصد کرد، کدام بی عدالتی را در جامعه از میان برد، کدام شخصیتی که حق و حقوق ملت را پایمال می کرد را به سزای اعمالش رساند؛ بلکه مدام از دستگیری مخالفان سیاسی، دستگیری و سرکوب دانشجویان منتقد، سخن به میان می آورد.
ثابتی نمی خواهد بگوید فساد و بی عدالتی حتی در خود ساواک هم وجود داشت و او حتی نتوانست آن را مهار کند. شاهد این مدعا، گفته ارتشبد «حسن طوفانیان ریاست اداره کل صنایع نظامی و مسئول خرید اقلام نظامی ایران است که می گوید: «در سازمان ساواک ما دانش نبود ... سازمان امنیت، غالب رده بالاهایشان دنبال کسب وکار بودند». [۶]کاش ثابتی می گفت کدام شخصیت های ذی نفوذی که طشت رسوایی فساد مالی آن ها بر همه عیان بود را دستگیر و به سزای اعمالش رساند؟
شاید اشاره به یک مورد از مواردی که در پرونده پرسنلی پرویز ثابتی در آرشیو مرکز اسناد انقلاب اسلامی وجود دارد، خالی از فایده نباشد. نام پرویز ثابتی در یک فقره سوءاستفاده مالی دریافت زمین از اوقاف و فروش به مبلغ یک میلیون ریال به میان آمد و حتی در پرونده پرسنلی او نیز درج شده است.
در نامه فردی به نام «محمد حسینی» به تیمسار «حسین فردوست» رئیس دفتر مخصوص محمدرضاشاه آمده است: «چندی قبل رونوشت اعلام جرمی که بر علیه نصیرالدین عصار رئیس سازمان اوقاف سفارشی دو قبضه به شماره ۷۳۳۲۷ به دادستان دیوان کیفر داده بودم، خدمت جنابعالی تقدیم گردید و همانطور که انتظار می رفت طبق دستور، ماموری به نام آقای حسینی جهت رسیدگی اعزام شد. مامور مذکور به پیروی از اصل کلی تحت تاثر تطمیع پول و زمین و سایر وعده های عصار قرار نگرفت، ولی از طرف آقای پرویز ثابتی مدیرکل سازمان امنیت که نامش در اعلام جرم مذکور آورده شده بود و زمینی از اوقاف دریافت نموده و به مبلغ یک میلیون ریال فروخته بود تحت فشار قرار گرفت تا جایی که اجازه اتمام رسیدگی به کارهایش را به او ندادند و در وسط کار بدون اخذ نتیجه مطلوب احضارش کردند ».
تخریب همه، تطهیر ساواک
ثابتی از همان ابتدای قسمت اول مستند شروع می کند حمله کردن به افراد دیگر و به موافق و مخالف رحم نمی کند. او برای اینکه خود و ساواک را تطهیر کند بیشتر کارگزاران و نزدیکان دربار پهلوی را فاسد می داند. ثابتی به «عبدالکریم ایادی، «امیرهوشنگ دولو»، «حسین فردوست» و برخی از افراد دیگر حمله می کند و حتی فردوست رئیس سازمان بازرسی شاهنشاهی را «فسیل و بی فایده» می داند.
ثابتی از همان ابتدای قسمت اول مستند شروع می کند حمله کردن به افراد دیگر و به موافق و مخالف رحم نمی کند. او برای اینکه خود و ساواک را تطهیر کند بیشتر کارگزاران و نزدیکان دربار پهلوی را فاسد می داند.
پرویز ثابتی به گونه ای صحبت می کند که به مخاطب القا کند همه دستگاه های حکومت کار های اشتباهی انجام می دادند و فقط ساواک بود که وظیفه خودش را به خوبی انجام می داد و دلسوز این کشور بود در همین ارتباط به تلویزیون ملی ایران و رئیس آن یعنی «رضا قطبی» که پسر دایی «فرح دیبا» هم بود، حمله می کند و می گوید، قطبی افرادی می آورد آنجا فیلم تهیه می کردند که جنبه تحریک آمیز حتی چریکی داشت.
ثابتی وقتی اینگونه با کارگزاران حکومت برخورد می کند و از آن ها صحبت به میان می آورد اینکه در مورد مخالفان چه چیز هایی بگوید ناگفته پیداست. او هر کسی که در تیررس سخنانش قرار می گیرد با هرگونه کلماتی خطاب می کند. در همین ارتباط به «غلامحسین ساعدی» انگ فساد اخلاقی می زند؛ «رضا براهنی» را مجنون و دروغگو خطاب می کند و می گوید، چون این آدم داستان نویس بود این داستان های شکنجه را خودش ساخته است.
جمع بندی
نتیجه اینکه، ثابتی در همه پنج قسمت مستند به دنبال قهرمان سازی از ساواک است؛ همه از نظر او اشتباه عمل می کردند؛ فاسد بودند؛ بی عدالتی می کردند؛ فقط او و سازمان ساواک به دنبال خدمت به مردم بودند
به نوشته «بهزاد کریمی»، ثابتی در این مستند «هر هم پالکی ریز و درشت اش را زیرکانه زیر علامت سئوال می برد تا با جلوه دادن خود در موقعیت کارسازتر و برتر از بقیه، قد به راس ساواک کشد و نشان دهد شایسته ترین «مقام امنیتی» ساواک کسی نبوده جز خود او. سپهبد بختیار را خانی هالو به نمایش می نهد؛ سرلشکر پاکروان را نرم رفتاری که به درد ساواک نخورد؛ ارتشبد نصیری کله پوکی به کلی خالی از ذهن، ارتشبد فردوست نه بیش از یک مدیر کاغذی بوروکرات و سپهبد مقدم هم فردی جبون و ریسک گریز که لیاقت ریاست بر ساواک نداشت».
ثابتی از همه شکنجه هایی که اعمال می کرد، می گذرد و خود را بی خبر از همه چیز نشان می دهد. در صورتی که اگر کمی به تاریخ رجوع کرده باشیم می دانیم اقدامات ظالمانه و ضد حقوق بشری ساواک در دهه ۵۰ از حد و حصر گذشته بود آنچنان که ثابتی در مستند بیان می کند او از نظارت سازمان های بین المللی بر زندان های ایران هراس داشت و حتی آغاز بحران رژیم پهلوی را از زمانی می داند که به ناظران صلیب سرخ اجازه بازدید از زندان های ایران داده شد.
منبع: ایرنا