...
در یکی از فراز های زیارت عاشورا، بر امام حسین علیه السلام با عبارت «ال و ت ر ال م و ت ور » سلام می دهیم: «الس لام ع ل ی ک ی ا ثار الل ه و اب ن ثار ه و ال و ت ر ال م و ت ور ». این دو عبارت در زیارت عاشورا یکی از پر بحث ترین مفاهیم این دعا است که چند وجه معنایی دارد و یا یک وجه معنایی عمیق دارد که هنوز معرفت آن کشف نشده است.
یک معنایی که در ظاهر می توان از «وتر» فهم کرد، به معنای عدد «فرد» است که اهل لغت آن را در مقابل «الشفع» در سوره فجر به معنای زوج دانسته اند. چه و تر با فتح و چه و تر با کسره به یک معنا کاربرد دارد. خلیل بن احمد از علمای قرن اول در کتاب لغتش به نام «العین» می نویسد هر چیزی یا هر عددی که فرد است، «وتر» نامیده می شود. ملاحبیب کاشانی می گوید « وتر آن چیزی است که پیوست و منضم به غیر خود نباشد.»
با این توضیح، امام حسین علیه السلام در روز عاشورا و صحنه کربلا به عنوان آخرین بازمانده شهدا، «تنها» باقی ماند تا به این ترتیب دشمن به خود جسارت داد آن امام بزرگوار را به قتل برساند.
در روایتی می خوانیم آن زمان که جبرئیل قصد داشت داستان شهادت امام حسین علیه السلام را به آدم علیه السلام نقل کند، از این عبارات استفاده کرد ««ی قت ل ع طشانا غ ریبا وحیدا فریدا ، ل یس ل ه ناص ر و لا م عین »؛ یعنی او را با لب تشنه می کشند در حالی که غریب و تنها است و یار و یاوری ندارد. شاید «وتر» شامل همین عبارات «وحید» و «فرید» است که به معنای تنها و فرد هستند. به همین نسبت «الموتور» در باب مفعول یعنی کسی که تنها و فرد باقی مانده است.
اما معنای دیگر برای «الم وت ور» به قول علامه مجلسی یعنی آنکه از و کشته شده، ول انتقام و یا خونبها او گرفته نشده است؛ الم وتور ب وال ده أی ق تل والده و ل م ی طل ب ب دم ه ؛ و همچنین «وتیره» را «دادخواهی در خون» دانسته اند؛ صاحب مجمع البحرین می گوید «و ال و ت یر : طلب الثار» و فیروز آبادی در «تاج العروس» آن را به صورت فاعل اینگونه معنا می کند: «الط الب بالث أ ر». یعنی خونخواهی کردن.
در همان زیارت عاشورا می خوانیم «بأ ب ی أ ن ت و أ م ی، ل ق د ع ظ م م صاب ی ب ک ، ف أ س أ ل الل ه ال ذ ی أ ک ر م م قام ک ، و أ ک ر م ن ی [ب ک ]، أ ن ی ر ز ق ن ی ط ل ب ثار ک م ع إ مام م ن ص ور م ن أ ه ل ب ی ت م ح م د ص ل الل ه ع ل ی ه و آل ه »؛ پدر و مادرم به فدایت، همانا مصیبتت بر من دشوار و طاقت فرسا شد. از خدا که مقامت را گرامی داشت و مرا به وسیله تو کرامت بخشید، درخواست می کنم که خون خواهی تو را همراه پیشوای یاری شده از اهل بیت محم د درود خدا بر او و خاندانش روزی من کند.»
بنابراین بزرگ ترین خونخواه امام حسین علیه السلام، همان امام عصر عجل الله تعالی فرجه است؛ ضمن آنکه در روایات از آن امام بزرگوار با تعبیر «الم وت ور ب ا بیه » یاد شده است؛ یعنی کسی که پدرش کشته شده و از خون او مطالبه و خونخواهی نشده است. فردی به نام عیسی خش اب می گوید: «به امام حسین علیه السلام گفتم: آیا شما صاحب الامر هستید؟ فرمود: «لا؛ و لک ن صاح ب الا مر الط رید الش رید الم وت ور ب ا بیه »؛ یعنی خیر؛ اما صاحب الأمر، همان فرد طرد شده و رانده شده و کسی است که از پدرش خونخواهی نشده است.
نکته آخر اینکه در زیارتنامه ای که از امام صادق علیه السلام صادر شده، این تعبیر را هم مشاهده می کنیم: «ا لس لام ع ل یک یا و ت ر الله ال م و ت ور ف ی الس موات و الا ر ض »؛ در این فراز، امام حسین علیه السلام را با عنوان «وتر الله» و «ال م و ت ور ف ی الس موات و الا ر ض » یاد می کنیم؛ چیزی شبیه به «ثار الله» که خداوند خون امام را به خود نسبت می دهد. این مسئله نشان دهنده عمقی از معنای «وتر» است که تاکنون توضیحی بر آن وجود ندارد.
منبع: تسنیم
