...
یکی از مشهورترین مبارزان علیه رژیم پهلوی که بیش از ۷ سال زیر سخت ترین و شدیدترین شکنجه های جسمی و روحی ساواک بوده، اما حتی ذره ای از اطلاعات محرمانه اش را لو نداده، «عزت الله شاهی» است. تحمل او آن قدر بالا بوده که انواع و اقسام مدل های شکنجه را روی او امتحان می کردند، اما دم نزده و به جز اطلاعات سوخته، هیچ چیز دیگری را لو نداده است. «عزت ا...» در راه مبارزه بسیار ثابت قدم بود و در عملیات های بسیاری علیه رژیم پهلوی شرکت کرد. سال ها فعالیت سیاسی در کارنامه او دیده می شود و در بسیاری از فعالیت ها علیه شاه شرکت کرده است. همکاری در چندین عملیات تاریخی، زخمی کردن چندین مامور ساواک، برهم زدن بازی فوتبال ایران و رژیم اشغالگر در ورزشگاه امجدیه، آتش زدن دفتر هواپیمایی اسرائیل ال عال باعث شد که تحت تعقیب جدی تر قرار بگیرد و پس از مدتی بالاخره در دام ساواک گرفتار شود. او در آن سال ها به مبارزی معروف شده بود که ساواک را خسته کرد و تندیس شکنجه هایش را در موزه عبرت بازسازی کرده اند. درخور ذکر است که او نام خانوادگی خود را چند سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران به «مطهری» تغییر داد. در پرونده امروز زندگی سلام، او از خاطرات آن روز های سخت، انفرادی هایش، روز دستگیری، این که چطور ۷ سال زیر شکنجه دوام آورده و ... می گوید.
هنوز هم کابوس آن شکنجه ها را می بینم
به عنوان اولین سوال از او می پرسم که آیا بعد از گذشت ۴۵ سال از انقلاب اسلامی در ایران، پیش می آید که یکهو خاطرات زندان به ذهنش خطور کند یا نه که می گوید: «مگر می شود که انسان یاد آن دوران نیفتد. گاهی ناخودآگاه خاطرات آن دوران جلوی چشمم رژه می روند. بیشترین چیزی هم که به یادم می آید، سختی های آن جا بوده است. هنوز هم با گذشت این همه سال، کابوس آن دوران و شکنجه ها را می بینم. من از ۷ سال و خرده ای که در زندان های ساواک بودم، بیشتر آن را در انفرادی گذراندم و زمان کمی را در بخش عمومی زندان بودم. نزدیک ۵ سال در انفرادی بودم. اما این که سخت ترین لحظاتم چه موقعی بوده، مربوط به روز هایی است که اگر موزه عبرت رفته باشید، حتما دیده اید. مربوط به روز هایی است که من را ۶ ماه تمام به تخت بسته بودند، شبانه روز به تخت بسته شده بودم و دنبال این بودند که از من اطلاعات بگیرند و یکسری افراد را لو بدهم. به قول خودشان دنبال ملات می گشتند، ولی خب، موفق نشدند. من از موقعی که دستگیر شدم، با این که اطلاعاتم زیاد بود، ولی هیچ فردی از طریق من لو نرفت. تا این که سال ۵۴، «وحید افراخته» دستگیر شد. او بریده بود و هرچه اطلاعات از من و دیگران داشت، به آن ها گفت. بعد از آن بود که دوباره شکنجه ها شروع شد و روی من فشار آوردند. به تخت بستن، آویزان کردن، انفرادی، به صورت صلیبی بستن، سوزاندن جا های حساس بدن، شوک برقی و ... از رایج ترین شکنجه های ساواک در آن زمان بود».
اعتقادات مذهبی باعث شد که توان مقاومت داشته باشم
هفت سال زمان کمی نیست و شکنجه های ساواک هم شوخی بردار نبوده است. از آقای مطهری می پرسم که چه چیزی باعث شد آن اطلاعات را لو ندهد و زیر آن شکنجه های شدید، دوام بیاورد که می گوید: «خیلی چیز ها را به این راحتی نمی شود گفت. یکسری چیز ها هست که تا خود آدم در آن شرایط و جریان قرار نگیرد، نمی تواند درک درستی از آن داشته باشد. با این حال در پاسخ به شما باید بگویم که یک مقدار زیادی از نظر خودم، انگیزه های مذهبی بود. اگر انگیزه های مذهبی نبود، شاید نمی توانستم این قدر دوام بیاورم. آن ها هر کاری از دست شان برمی آمد و هر شیوه شکنجه ای که بلد بودند، روی من امتحان کردند. اما من فقط به خاطر همین مسائل، امام خمینی ره و انگیزه های مذهبی و اعتقادات این جوری، توانستم مقاومت کنم».
روز دستگیری ام، ۷ تا تیر خوردم، اما سربه سر ساواکی ها می گذاشتم
این مبارز خستگی ناپذیر روز های انقلاب و چهره شناخته شده زندان های ساواک درباره روز دستگیری اش می گوید: «ساعت ۲ ظهر بود. از حیاط یک خانه که ظاهرا لو رفته بود که من در آن جا هستم، بیرون آمدم. هنوز ۴ قدم بیشتر نرفته بودم که من را به رگبار بستند. ۷ تا گلوله خورده بودم و درد بسیار زیادی داشتم. یک دختر بچه ۷ یا ۸ ساله هم در کوچه بود که متاسفانه یک تیر به او خورد و شهید شد. دیگر چیزی یادم نمی آید تا این که در بیمارستان شهربانی به هوش آمدم. آن جا روحیه ام را از دست داده بودم و خیلی عصبانی بودم. وضعیت جسمانی ام مثل گوشتی بود که در زودپز گذاشته بودند و خود به خود وا رفته بود. در آن شرایط که حال روحی ام خیلی بد بود، اولین چیزی که از آن ها خواستم، این بود که من می خواهم دو رکعت نماز بخوانم. گفتند آب و خاک برای تیمم این جا نیست و چیزی پیدا نمی شود. گفتم چیزی نمی خواهم. شروع کردند به فحاشی و مسخره کردنم و.... به هر سختی بود، روی همان تخت ۲ رکعت نماز خواندم. در نماز به خداوند گفتم حالا که شهید نشدم و تو می خواهی من را در این وضعیت ببینی، من حرفی ندارم، اما من یک خواهش دارم که کاری کنی که صبر و تحمل من بالا برود تا کسی به خاطر من دستگیر نشود و بیاید در زندان به من بگوید که چرا من را لو دادی. باور کنید این نماز که ۵ یا ۶ دقیقه طول کشید، باعث شد که شرایط روحی من که بسیار خراب بود، طوری بشود که من با آن وضعیت جسمی، سر به سر ساواکی ها بگذارم و اذیت شان بکنم».
همه چیز افتاد پای نام مستعار خودم
«به محض دستگیری ام، افتادند دنبال آدرس خانه اصلی ام یعنی جایی که چندتا بمب در آن جا وجود داشت. روز های اول مجبور شدم یکسری آدرس به آن ها بدهم، اما الکی بود. یا مربوط به جا هایی بود که قبلا در آن جا ها بودم و تخلیه کرده بودم یا کلا وجود خارجی نداشت. بعد از ۲ یا ۳ ماه، با آن همه کتکی که خورده بودم، به آن ها قبولاندم من تابستان در کوه های درکه می خوابیدم و در شهر نبودم که خانه داشته باشم من تا این اندازه فشار ها را تحمل می کردم تا اطلاعات به درد بخوری به دست ساواک نرسد». آقای مطهری با این مقدمه ادامه می دهد: «البته بعد از چند وقت که حدس می زدم خانه ام توسط آشنایان پاک سازی شده باشد، آدرس خانه ام را لو دادم. آن ها باور نمی کردند که راست بگویم. گفتند یک برگه می آوریم، آدرس را بنویس و این را هم مکتوب کن که اگر دروغ گفته بودی، اجازه داریم هر کاری خواستیم با تو انجام دهیم. قبول کردم، ولی چون دست هایم زیر شکنجه بسیار زخمی بود، قرار شد که خودشان همه چیز را بنویسند و من امضا کنم. بعدش به من گفتند که خب، حالا در خانه ات چه چیزی داری؟ گفتم هیچی یک لحاف و تشک، زیلو، قرآن، مفاتیح، سجاده و .... اما وقتی رفتیم در خانه، دیدم که همه بمب ها در خانه هست خوشبختانه یک پاکتی هم در خانه بود که یکسری مدارک هم در آن وجود داشت. روی پاک نوشته بود، حسین محمدی که اسم مستعار خودم بودم. چند سال قبل از این اتفاقات من با موتور زمین خوردم و کتفم آسیب دید. بعدش یک دکتر رفتم و گفت اسمت چیه، برای اولین بار گفتم حسین محمدی. او به همین اسم نسخه نوشت و یک پاکت به من داد و من آن پاکت را نگه داشته بودم. به محضی که مامور ها آن را دیدند، گفتند حسین محمدی کیه؟ من هم گفتم که این اسناد و بمب ها و... مال اوست و اتفاقی او را در کوه دیدم و با هم آشنا شدیم. هربار هم در همان کوه، او را می دیدم؛ بنابراین همه چیز را انداختم گردن حسین محمدی. به همین دلیل، حکم من به خاطر اختفا، ۱۵ سال زندان بریده شد».
در انفرادی نماز می خواندم و ورزش می کردم
آقای مطهری زمان زیادی از حضورش در زندان های ساواک را در انفرادی بوده است. از او می پرسم که در انفرادی چه کار می کرده که می گوید: «انفرادی مغز و جسم آدم را با هم نابود می کند. در بخش انفرادی زندان که هیچ چیزی نداشتیم. نه روزنامه داشت، نه تلویزیون، نه کتاب، نه رادیو و .... هیچی نبود. در بخش عمومی، چندتا کتاب بود که خود زندانی ها به داخل آورده بودند. یک تلویزیون برای کل زندان بود که یکسری در زمان های پخش ترانه به تماشای آن مشغول بودند و ما هم اخبار را گوش می دادیم. من خودم در انفرادی، روزی ۲ یا ۳ ساعت نماز می خواندم، نماز قضا می خواندم. با این که امکانات نبود و غذای درستی به ما نمی دادند، آن جا روزه می گرفتم. اگر توانی در بدنم بود، ورزش هم می کردم. اگر هم یک یا دو نفر دیگر با من هم سلول می شدند، قصه می گفتیم، داستان می گفتیم و درباره خودمان حرف می زدیم. البته حواسم بود در حدی که بازجو ها درباره من می دانستند، اطلاعات بدهم. یک عده هم خیلی می خوابیدند».
ابدا فکرش را نمی کردم که روزی آزاد شوم
آقای مطهری، آیا فکر می کردید که روزی از زندان آزاد شوید؟ او این طور پاسخ می دهد: «ابدا. من بعد از دستگیری «افراخته» و شروع دوباره شکنجه ها، یقین داشتم که دیر یا زود صد درصد اعدام خواهم شد یا این که زیر شکنجه ها، جان خواهم داد؛ بنابراین از خیلی ها در داخل و با پیام دادن به بیرون زندان، خداحافظی کرده بودم و حلالیت طلبیده بودم. فقط خدا خواست که من اعدام نشوم. من زمانی که در زندان بودم، هیچ وقت انتظار نداشتم که ما پیروز بشویم. یک درصد هم احتمال نمی دادم که در زمان زنده بودنم، تغییراتی ایجاد بشود؛ بنابراین من قبل از این که به زندان بیایم، به این جمع بندی رسیده بودم که زندگی من دو حالت دارد: یا دستگیر می شوم و سپس اعدام یا در درگیری کشته خواهم شد».
بعد از آزادی ام، خطر ترورم بود
او درباره حس و حال روزی که آزاد شد، می گوید: «یک ماه مانده به پیروزی انقلاب بود که آزاد شدم. اما آن موقع، آزاد کردن زندانی ها حساب کتاب نداشت و همه جور افراد بین شان بود. یعنی دادگاه نرفته، حبس ۵ ساله، ۱۰ ساله، زندانی سیاسی و ... را با هم آزاد می کردند و آدم نمی توانست تحلیل کند که هدف شان از این کار چیست؟ ما شنیده بودیم در آمریکای لاتین، با فشار های بیرونی یکسری زندانی را آزاد می کردند، اما آن بیرون، ترورشان می کردند یا با صحنه سازی مانند تصادف، آن ها را می کشتند؛ بنابراین بعضی بچه ها نظرشان این بود که ما بعد از آزادی، به خانه های مان نرویم و مخفی شویم. یکسری هم می گفتند که برویم اروپا و از آن جا مبارزه کنیم. الغرض همه این احتمال را می دادند که بعد از آزادی، کشته شوند و هر لحظه خطر ترور تهدیدمان می کرد.»
قبل و بعد از انقلاب، در صحافی ام کار کردم
از او می خواهم که رک و صریح به این سوال پاسخ دهد که چرا برخلاف بعضی مبارزان دیگر، بعد از انقلاب به دنبال پست و مقام های دولتی نرفته است که می گوید: «من قبل از انقلاب و دستگیری، در کار صحافی و دفترسازی بودم. الان هم که ۵ یا ۶ سال است که به خاطر وضعیت جسمانی و بیماری هایم، خانه نشین شدم. من تا سال ۶۳ یا ۶۴، مسئول کمیته انقلاب اسلامی بودم، اما بعدش دیگر دنبال پست نرفتم. یک دلیل اصلی اش این بود که من زیاد انتقاد می کردم. آن ها می گفتند که فلانی نق نقو است و زیاد غر می زند. هر چیزی که به من می گفتند، این طور نبود که گوش کنم و هیچ نظری ندهم. به من می گفتند برو و همان چیزی که ما می گوییم را انجام بده، اما من می گفتم که شما را قبول دارم، اما این یک مسئله شغلی است و من درباره آن نظر متفاوتی دارم. من از این نظر به قول معروف خشک بودم و دنبال پست هم نبودم به همین دلیل، از سال ۶۳ یا ۶۴ برگشتم سراغ همان کار های سابقم در صحافی و چاپخانه. چند سالی هم در یک صندوق قرض الحسنه کار می کردم. از ۶ سال پیش هم خانه نشین شدم و در حدی که یک مسجد یا دکتر بروم، از خانه بیرون می روم و بقیه اش را در خانه هستم».
ساواک بعد از ۴ سال شکنجه نامه رسمی زد که تخلیه اطلاعاتی نشدم
کتاب «خاطرات عزت شاهی»، روایت های مستند او بی هیچ واهمه و تعارفی از روز های مبارزه و بعد از دستگیری اش است که تا امروز چندین بار چاپ مجدد شده است. آقای مطهری می گوید: «در این کتاب، ۱۰۰ صفحه مانده به آخرش، نوشته سند ۴۳. آن سند مربوط به ۴ سال بعد از دستگیری من است و سخت ترین شکنجه ها را روی من انجام داده بودند. بازجوی من فردی بود به نام منوچهری که خیلی وحشیانه می زد، او نامه ای نوشته برای روسای ساواک که ۲ صفحه است. او در آن نامه اشاره کرده است که من تخلیه اطلاعاتی نشدم و باید در اسرع وقت تخلیه شوم. این سند نشان می دهد که من در زیر سخت ترین شکنجه ها، باز هم هیچ اطلاعاتی را لو ندادم».
منبع: روزنامه خراسان
