پالایش و پخش فرآورده های نفتی متولی رفع کمبود مواد اولیه پارافین سازان نیست

...

کارخانجات پارافین سازی کشور، نیازمند دریافت ماده ای به نام «اسلک وکس» از پالایشگاه های روغن سازی هستند؛ این پالایشگاه ها نیز، ماده اولیه خود به نام «لوبکات» را از پالایشگاه های اصلی نفت دریافت می کنند. تعاونی پارافین سازان، عقیده دارد که نرخ ماده اولیه این صنایع، باید متناسب با نرخ خوراکی باشد که روغن سازان از پالایشگاه های اصلی نفت تحویل می گیرند؛ ضمن آن که عرضه «اسلک وکس» از سوی آن ها در بورس کالا را هم کافی نمی دانند.

آقای سعید مداح مروج مدیر هماهنگی و نظارت بر تولید شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران، به سوالات زیر درباره تامین خوراک واحدهای پارافین سازی به عنوان صنایع پایین دستی پالایشگاه های نفت، پاسخ داد:

باشگاه خبرنگاران جوان: آیا در فرآیند تولید ماده اولیه واحد های روغن سازی که واسطه ای میان پارافین سازان و پالایشگاه های نفت هستند، یارانه ای وجود دارد؟

مداح مروج: خوراک واحد های روغن سازی از طریق پالایشگاه های نفت تامین می شود که نفت خام را به صورت امانی، به قیمت ۹۵ درصد فوب خلیج فارس از دولت می گیرند و ۵ درصد تخفیف دارند. پالایشگاه ها موظف هستند که نفت خام را تبدیل به فرآورده های نفتی شامل بنزین، نفت گاز، نفت سفید، نفت کوره، سوخت هواپیما و گاز مایع کنند.

این ۶ فرآورده، ۸۵ تا ۹۰ درصد از تولید را به خود اختصاص می دهند و پالایشگاه ها باید آن ها مستقیما به دولت تحویل دهند. از این درصد باقی مانده، تقریبا ۶ درصد مربوط به ضایعات است و ۶ درصد دیگر باقی می ماند که شامل موادی مثل روغن خام سبک و سنگین مورد نیاز واحد های روغن سازی از جمله بهران، سپاهان، پارس و ایرانول و برش وکیوم باتوم برای تولید قیر از جمله قیر تهاتری می شود.

عرضه ها با مبنای قیمت های بین المللی فوب خلیج فارس در بورس صورت می گیرد و در این فرآیند، هیچ یارانه ای پرداخت نمی شود. ۵ درصد تخفیفی که دولت می پردازد هم، فقط با هدف تامین فرآورده های نفتی مورد نیاز کشور در شرایط تحریمی انجام می شود. حتی گازی که به عنوان سوخت استفاده می کنند، با قیمت های بالاتر از قیمت یارانه ای و بر مبنای فوب خلیج فارس است.

باشگاه خبرنگاران جوان: پارافین سازان با استناد به مصوبات کارگروه تنظیم بازار، مدعی هستند که نرخ خوراک پالایشگاه های نفت، باید به صنایع پایین دستی هم تسری پیدا کند؛ اما در مرحله واسطه ای یعنی روغن سازی، این تسری متوقف می شود. آیا تایید می کنید؟

مداح مروج: کارگروه تنظیم بازار مکلف است که میزان تولید، توزیع و صادرات را مشخص کند و چون مبنای محاسبات فوب خلیج فارس است، فرآورده ها نیز باید بر اساس فوب خلیج فارس محاسبه شود. نمی توان یک طرف فرآیند را بر مبنای نرخ های بین المللی و فوب خلیج فارس و یک طرف دیگر را بر مبنای قیمت های داخلی و ریال محاسبه کرد. اگر قرار باشد به ریال تبدیل شود، در قالب سامانه های سنا و نیما یا نرخ ارز بانک مرکزی انجام می شود.

باشگاه خبرنگاران جوان: پالایش و پخش در برابر رسیدن «لوبکات» تولیدی در پالایشگاه های نفت به انتهای زنجیره ارزش و جلوگیری از نیمه خام فروشی، چه وظیفه ای دارد؟

مداح مروج: ما در پالایش و پخش، وظیفه نظارتی نداریم؛ بلکه وظیفه ما تامین سوخت مورد نیاز کشور به صورت دریافت خوراک، تولید فرآورده، انبارش و توزیع آن است.

واحد های روغن سازی در سال، ۹۰۰ هزارتن بیشتر نیاز به برش روغن سبک و سنگین ندارند که به صورت محصول نهایی، تولید و در کشور توزیع می شود؛ اما پالایشگاه های نفت، یک میلیون و ۸۰۰ هزارتن از این مواد را در اختیارشان قرار می دهند. این برش ها از سوی پالایشگاه هایی مثل تهران، اصفهان، بندرعباس، آبادان و ... تولید می شود.

علت این که دو برابر نیاز داخلی ماده اولیه به روغن سازان تحویل می شود، این است که فرآورده های نهایی آن ها، باید از ماده اولیه ای که با مبنای قیمت های بین المللی یا فوب خلیج فارس تولید می شود، وارد بازاری شود که مبنای آن ریال است؛ یعنی، باید توجه شود که روغن سازان، ماده اولیه را بر اساس فوب خلیج فارس از پالایشگاه های نفت دریافت می کنند، اما باید روغن های موتور بنزینی و دیزلی را بر اساس ریال وارد بازار داخل کنند.

پالایشگاه های روغن سازی، همچنین باید یکسری مکمل یا ادتیو را از خارج وارد کنند تا محصولات نهایی تولید شود که واردات آن ها، نیاز به صرف ارز و توجه به قیمت های بین المللی دارد؛ یعنی، یک فاصله بزرگی بین بازار قیمت های بین المللی و قیمت های ریالی ایجاد می شود که دولت برای کمک در این مورد، اجازه داده تا روغن سازان، بخشی از تولیداتشان را به صورت مستقیم صادر کنند.

بخشی از تولید روغن سازان صرف صادرات می شود؛ اما وزارت نفت و پالایش و پخش، متولی تنظیم بازار و صادرات نیست. در کارگروه تنظیم بازار، نمایندگان شرکت های خصوصی پایین دستی، پالایشگاه های روغن سازی، وزارت نفت و حتی نهاد های نظارتی مثل دیوان محسبات حضور دارند؛  این که محصولات روغن سازان با قیمت بالاتر به مصرف کننده نهایی می رسد، مربوط به بخش تولید و کمبود مواد اولیه نیست، بلکه به وجود واسطه ها بر می گردد.

روغن سازان محصولات جانبی از جمله اسلک وکس به عنوان ماده اولیه صنایع پارافین سازی را تولید می کنند؛ اگر این را هم صادر می کنند، متولی این موضوع پالایش و پخش نیست؛ بلکه متولی آن، ستاد تنظیم بازار و سازمان های نظارتی هستند.

طبق اعلام تعاونی پارافین سازان، از ۱۲۰ کارخانه پارافین سازی، فقط ۳۰ کارخانه تعطیل نشده اند که آن ها نیز به صورت نیمه فعال هستند.

 

منبع: اخباراقتصادی باشگاه‌خبرنگاران