یکی از وزارتخانه های پرمشغله در دولت سیزدهم، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات بوده است. این وزارتخانه در سالی که گذشت چندین و چند طرح کوچک و بزرگ را در زیرمجموعه های خود پیش برد که ۲ مورد از مهم ترین آنها، پوشش فیبر نوری و پرتاب ماهواره های متعدد به فضا بوده است.
عیسی زارع پور، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در گفت وگویی پاسخگوی پرسش های خبرنگار همشهری بود.
- نظارت بر شرکت ها و اپراتورهای ارائه کننده خدمات اینترنت چگونه است؟ مشخصا بر گران فروشی نظارت وجود دارد، اما کم فروشی و کوتاهی در ارائه خدمات چگونه است؟وزارت ارتباطات هم از طریق سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی بر عملکرد اپراتورها نظارت دارد و هم خودش به شکل دوره ای و بعضا به شکل دائمی کیفیت شبکه و وضعیت اپراتورها را پایش می کند و هم اینکه به گزارش های مردمی از طریق سامانه۱۹۵رسیدگی می کند. هرکدام از هموطنان عزیزمان چه نسبت به کیفیت شبکه و چه نسبت به قیمت، هر ملاحظه ای و هر شکایتی داشتند، می توانند با سامانه شبانه روزی و رایگان ۱۹۵از هر جای کشور تماس بگیرند یا از طریق سایت۱۹۵اقدام و شکایت خود را ثبت کنند. همکاران من حتما رسیدگی خواهند کرد. اگر هم حضور نداشته باشند، پیام شان ضبط می شود و بعدا حتما به آن رسیدگی خواهد شد. در مورد بحث نیم بها یا یک سوم بها شدن بعضی از پلتفرم ها باید بگویم که ما این را هم خودمان دنبال و نظارت می کنیم. براساس مصوبه فعلی شورای عالی فضای مجازی ترافیک داخلی کشور باید نیم بها باشد؛ البته با تشریفاتی با کسب اجازه از کاربر می توانند به جای حق اشتراک، ترافیک تمام بها حساب کنند. پلتفرم هایی که حق اشتراک پذیرند مثل پلتفرم های پخش فیلم وی اودی ها که بعضا برای دیدن فیلم کاربران باید پول پرداخت کنند، می توانند درواقع با اپراتور توافق کنند؛ البته مشروط به اینکه سهامدار مشترک بین اپراتور و آن پلتفرم یا سکو وجود نداشته باشد. این شرایطی دارد، اما با شرایط خاصی چنین اتفاقی هم ممکن است بیفتد، اما در حالت کلی، ترافیک داخل کشور نیم بهاست و ترافیک پیام رسان ها هم یک سوم بها. البته با این اتفاقی که ۲ماه پیش افتاد و افزایش تعرفه فقط در مورد ترافیک خارج کشور رخ داد، یعنی ۳۴درصد، عملا این ۵۰درصد هم تقریبا به ۴۰درصد کاهش پیدا کرد. اگر در این مورد هم مردم عزیزمان شکایتی داشتند، می توانند با ۱۹۵تماس بگیرند. الان تقریبا عموما رعایت می شود، به جز یکی، دو تا از پلتفرم های بزرگ که این موضوع در مورد آنها درحال پیگیری است؛ البته در بعضی از اپراتورها روی بعضی پلتفرم ها چنین اتفاقی را شاهد هستیم که تمام بها حساب می کنند؛ درحالی که طبق مصوبات باید نیم بها حساب شود یا حتی یک سوم بها که این موضوع را نیز دنبال می کنیم، ولی ۱۹۵شبانه روزی آماده دریافت گزارش ها و شکایات مردم عزیزمان در حوزه ارتباطات است.
- آیا واقعا به دلیل وجود نمونه های مشابه خارجی، سایت هایی مانند یوتیوب و توییتر فیلتر هستند؟بحث تصمیم گیری در مورد مسدودسازی یا رفع مسدودسازی با وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات نیست. در عموم موارد، تصمیم گیری ها برعهده کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه است که دبیرخانه اش در دادستانی کل کشور قرار داشته و ۱۳عضو دارد. این کارگروه براساس قانون جرائم رایانه ای تشکیل شده که در سال۸۸تصویب شده است؛ آن موقع شورای عالی فضای مجازی نبود. ۱۲عضو دارد که بعدا شورای عالی فضای مجازی البته بدون حق رأی به آن اضافه شد. در هر صورت وزارت ارتباطات یک عضو از این ۱۳عضو است؛ حتی دولت هم اکثریت ندارد و فقط ۶عضو از اعضای این کارگروه به دولت اختصاص دارد. طبیعتا من در مورد تصمیم گیری، فلسفه و این قبیل مسائل، چون حوزه کاری ما نیست، نمی توانم صحبت کنم، اما مثلا پلتفرمی مانند توییتر که نمونه داخلی آن شاید یک سال، یک سال و نیم است که راه افتاده، به نظرم ۱۵سال پیش یعنی سال۸۸مسدود شده است. من به عنوان وزیر ارتباطات، برنامه و راهبردم این است که ظرفیت های داخلی را اینقدر تقویت کنیم که بتوانند با نمونه های مشابه خارجی رقابت کنند و اعتقاد دارم که این توانمندی در کشور وجود دارد. می توانیم در خیلی از زمینه ها هم نیاز داخلی و هم نیاز خارجی را برطرف کنیم. می توانیم نیاز مردم و کشور را از طریق جوانان، شرکت های دانش بنیان و سکوهای داخلی تامین کنیم و مخصوصا در یک سال، یک سال و نیم اخیر هم ظرفیت داخلی نشان داده که این قابلیت را دارد؛ البته وزارت ارتباطات هم تمام قد از آنها حمایت می کند و تمام زیرساخت های لازم را برای شان فراهم کرده است. الحمدلله نشان دادند که می توانند پذیرای میلیون ها نفر، حتی ده ها میلیون نفر از مردم عزیزمان باشند. امروزه پلتفرم های داخلی مان، ماهانه میزبان بیش از ۴۰میلیون نفر از مردم هستند و ما هم کمک و پیگیری می کنیم که روزانه ظرفیت آنها افزایش پیدا کند.
به تعبیر من شاید بشود گفت که سال۱۴۰۲درخشان ترین سال در تاریخ فضایی کشور بوده است. از سال ۱۳۸۷که ما ماهواره امید را با ماهواره بر سفیر در مدار قرار دادیم تا ۱۴۰۰ما کلا ۱۳پرتاب فضایی داشتیم و در این ۲سال و اندی ۱۲پرتاب. فقط در سال ۱۴۰۲ما ۶پرتاب داشته ایم. پرتاب از این جهت مهم است که ثمره کارهایی که دانشمندان مان در آزمایشگاه ها، دانشگاه ها، پژوهشگاه فضایی و در جاهای مختلف انجام می دهند، موقعی مشخص می شود که این محموله به فضا برود و درست کار کند. ما تا وقتی که پرتابگرمان تثبیت نشده بود، چنین قابلیتی نداشتیم و درواقع نمی دانستیم که محموله های فضایی مان درست کار می کنند یا خیر. الان الحمدلله، برای ما مدارات لایه لئو تبدیل به یک آزمایشگاه شده است. ما می توانیم محموله های فضایی را با موفقیت بفرستیم و کار دانشمندان را تست کنیم. این افتخار بسیار بزرگی است که ما تقریبا در نزدیکی تثبیت لایه لئو هستیم. ان شاء الله چند پرتاب دیگر هم انجام دهیم، می توانیم بگوییم که ماهواره های کشورهای دیگر را نیز با خیال راحت پرتاب می کنیم. البته الان تا مثلا ۱۰۰کیلو، ۲۰۰کیلو را ما می توانیم در مدارات تا ۵۰۰، ۶۰۰کیلومتری از سطح زمین قرار دهیم. برنامه ما این است که امسال هم وزن را بیشتر کنیم و هم به مدارات بالاتر دست یابیم. سال۱۴۰۲به ۷۵۰کیلومتری هم رفتیم و به مدار بیضوی ۴۵۰هزار و هزار و۱۱۰کیلومتری دست پیدا کردیم. ان شاءالله لایه لئو که بین ۵۰۰تا ۲هزار کیلومتر است را بتوانیم امسال با پرتاب های متعدد تثبیت و بعد حرکت کنیم به سمت لایه ژئو. ان شاءالله امسال سال پر پرتابی را خواهیم داشت. برای حوزه اینترنت اشیاء هم ما بزرگ ترین قرارداد بخش خصوصی در تاریخ فضایی کشور را با یک کنسرسیوم منعقد کردیم که بتوانند یک منظومه از ماهواره ها را برای ما بسازند که این مهم را هم اکنون شروع کرده اند. به امید خدا نخستین نمونه ها امسال آماده می شود و تلاش ما این است که به پرتاب هم برسد که بتوانیم منظومه ای از ماهواره های مخابراتی برای کارکرد اینترنت اشیاء را بر فراز کشور عزیزمان، جمهوری اسلامی ایران داشته باشیم. درحال ساخت بزرگ ترین پایگاه پرتاب فضایی کشور هستیم که در همین دولت آغاز شد و ان شاءالله در همین دولت، فاز اول آن افتتاح خواهد شد و نخستین پرتاب ها را از آنجا انجام خواهیم داد. ده ها ماهواره در دست ساخت است؛ ازجمله ماهواره هایی که عرض کردم؛ فکر می کنم ۱۶ماهواره برای منظومه ماهواره ای شهید سلیمانی و کارهای متعدد فضایی در دست اجراست. همچنین بعد از ۱۰سال، زیست در فضا را در سال۱۴۰۲احیا کردیم و امسال هم تلاش می کنیم که یک پرتاب زیرمداری دیگر داشته باشیم که بتوانیم در ۵سال آینده موجود زنده به فضا پرتاب کنیم و حتی بحث اعزام فضانورد را هم داشته باشیم.
پروژه فیبرنوری منازل و کسب وکارها درحال حاضر در کل کشور ۳۵درصد پیشرفت داشته است. ما در پایان سال۱۴۰۱، حدود ۲.۵میلیون پوشش داشتیم، اما اکنون ۷میلیون را رد کرده ایم، اما در مورد استان تهران هم باید بگویم که ما کار شهرهای استان تهران را آغاز کردیم؛ یعنی شهرهای خارج از کلانشهر تهران. الان هم پیشرفت خوبی داشته ایم. بعضی از شهرها کارشان تقریبا تمام شده، بعضی ها در میانه راه هستند و بعضی ها نیز هنوز شروع نشده است. جلسه ای در پایان سال گذشته با استاندار محترم استان تهران و معاون محترم شان داشتیم و همه اپراتورهایی که در استان تهران هستند را جمع کردیم. قرار ما با آقای استاندار این شد که ایشان زحمت بکشند، هماهنگی هایی با مدیریت شهری شهرها انجام بدهند و هر مشکلی بود، ایشان برطرف کنند و قول ما نیز این شد که اپراتورها تمام قد پای کار بیایند که ان شاءالله بتوانیم در نیمه اول سال۱۴۰۳کار شهرستان های استان تهران را به پایان برسانیم. اگر این همدلی و همراهی باشد، از سمت ما مانعی نیست و می توانیم کار پوشش فیبر نوری شهرهای استان تهران را تا هفته دولت آینده تمام کنیم. در مورد شهر تهران باید گفت که همین الان بیش از یک میلیون خانوار تحت پوشش هستند؛ هم کارهایی که در گذشته صورت گرفته و هم کارهایی که در این مدت انجام شده است، اما اینکه به شکل سازمان یافته یک کار منسجمی صورت بگیرد که پوشش شهر تهران کامل شود، درحال رایزنی با شهرداری تهران و شهردار محترم، آقای دکتر زاکانی هستیم تا بتوانیم یک مدلی را برای تهران شکل دهیم که پوشش تهران را کامل کنیم.
بیشتر بخوانید:
فقط ۴ کشور این فناوری را داشتند | چاپ فلز با چاپگر پیشرفته ایرانی - چه زمانی اینترنت ۵G در کشور فراگیر می شود؟ برنامه های وزارت ارتباطات در این خصوص چه بوده است؟یکی از اولویت ها و برنامه های ما توسعه نسل پنجم است. منتهی موانعی سر راه این کار وجود دارد. یک مانع اصلی، بحث فیبر نوری است؛ حتی اگر ۴G با حداکثر سرعتی که به شما اجازه می دهد در اختیار کاربران قرار بگیرد، حتما باید بی تی اس تان از طریق فیبر نوری به شبکه متصل شده باشد. در مورد ۵G نیز این موضوع صدق می کند. چندی پیش بود که ۲سایت نسل پنجم از ۲اپراتور را در یک استان افتتاح کردیم؛ یکی سرعتش مثلا نزدیک به ۲۰۰، ۳۰۰و یکی دیگر، هزار مگابیت بر ثانیه بود. اولی به شکل بی سیم به شبکه انتقال کشور متصل بود و دیگری از طریق فیبر نوری؛ یعنی اگر ما بخواهیم از ظرفیت ۵G استفاده کنیم، حتما باید فیبر نوری در همه کوچه ها و خیابان ها حضور داشته باشد که بتوانیم بی تی اس ها را از طریق فیبر نوری متصل کنیم. این یک مانع بود. مانع دوم، بحث تحریم است که به هر حال تجهیزات نسل پنجم را به سختی می شود تهیه کرد. در هر صورت دوستان در حال تدبیر هستند. ما حتی بومی سازی را هم در دستور کار قرار داده ایم که کار بسیار سختی است. موضوع سوم، بحث سرمایه گذاری است که با این درآمد و هزینه هایی که اپراتورها دارند، طبیعتا سرمایه گذاری در نسل پنجم که سرمایه بسیار زیادی را می طلبید، دشوار است. نسل پنجم به این شکل است که باید تعداد بی تی اس ها نسبت به نسل چهارم بسیار افزایش پیدا کند. یکی از اهداف ما در رابطه با این افزایش تعرفه که سال گذشته اتفاق افتاد که پایین تر از تورم بود و بعد از ۵، ۶سال که افزایشی نداشت، رخ داد، این بود که منابع لازم را به منظور توسعه برای اپراتورها فراهم کنیم و همین کار را هم کردیم؛ یعنی تعهد گرفتیم از اپراتورها که تمام منابع حاصل از این افزایش را صرف توسعه شبکه کنند. یک بخشی از این منابع را هم تعهد گرفتیم که با منابع خودشان و با منابعی که از بانک ها می گیرند، اهرم کرده و صرف توسعه نسل پنجم کنند که طبق توافقاتی که صورت گرفته و تا آخر سال ۱۴۰۳، شبکه ۵G باید ۱۰درصد در کشور توسعه پیدا کند، الان حدود ۳، ۴درصد است. مانع بعدی بحث فرکانس است. فرکانس احتیاج دارند. ما ۳، ۴باند فرکانسی داریم که به طور مشخص به آن «گلدن فرکانس» یا فرکانس طلایی برای ۵G گفته می شود. یکی از آنها فرکانس ۳۶۰۰تا ۳۸۰۰است که ما مقدمات واگذاری به اپراتورها را فراهم کرده ایم. ان شاءالله اوایل سال جاری مزایده اش برگزار می شود و این فرکانس در اختیارشان قرار می گیرد. موارد اجرایی کوچکی نیز وجود دارد که برطرف می شود.
- از آخرین وضعیت تولید گوشی همراه ایرانی در کشور بفرمایید.این حوزه، یک حوزه مشترک بین ما و وزارت محترم صمت است. متولی تولید، صنعت و ادوات الکترونیکی، دوستان در وزارت صمت هستند. ما یک کار مشترک را با وزارت صمت شروع کرده ایم و می خواهیم زیرساخت لازم فراهم کنیم که در قدم اول بتوانیم بخشی از نیازهای کشور را تامین و بحث سیستم عامل را دنبال کنیم که الان الحمدلله کار در حال پیگیری است. بنده اعتقاد دارم که جوانان ما می توانند واقعا نیاز کشور را در این حوزه هم برطرف کنند؛ البته هم نیاز کشور و هم اینکه صادرات داشته باشیم. من یک سال و نیم پیش با وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات هند صحبت می کردم، می گفت که ۵۰درصد نیاز کشور را در داخل هند تولید می کنیم. او می گفت این کار را یک سال تا یک سال و نیم پیش شروع کردیم و الان که خدمت شما صحبت می کنم هند، صادرکننده تلفن همراه شده است. من بارها عرض کرده ام، جوانان ما از جوان های هندی کمتر نیستند. ما می توانیم نیاز کشور را تامین کنیم، اما فضا، حتما باید فضای رقابتی باشد. نمی خواهیم تجربه تلخ بعضی از حوزه های دیگر که در کشور بوده است، تکرار شود. حتما ما می توانیم گوشی های باکیفیت تولید کنیم که حتی قابلیت رقابت با خارجی ها را نیز داشته باشند. در همین چند مدلی هم که از گذشته داشته ایم یا اخیرا تولید شده، نشان داده ایم که می توانیم هم از نظر قیمت و هم از نظر کیفیت رقابت کنیم. به هر حال یک مسیر طولانی در پیش است که باید با همدلی و همراهی بقیه دستگاه ها و مهم تر از همه اینها اعتماد مردم آن را طی کنیم. مردم به هر حال باید اعتماد کنند و گوشی برای شان به صرفه باشد. آنها انتخاب کننده هستند و باید به انتخاب مردم هم احترام بگذاریم. امیدوارم که این همدلی و همراهی نتیجه اش این شود که ما شاهد حضور پرقدرت گوشی های ایرانی در بازار جهانی هم باشیم.
- و در پایان نکته خاصی که بخواهید به آن اشاره کنید...ما یک کار بزرگی را در دستور کار قرار دادیم. چون می دانید که یکی از چالش های جدی ما در حوزه اقتصادی بحث نیروی انسانی است. ما نیروی انسانی ماهر در این حوزه به شدت نیاز داریم و در برنامه هفتم توسعه یک بندی را برای دولت تکلیف کردیم که سالانه ۱۰۰هزار نفر را در این حوزه، ما آموزش بدهیم و تربیت کنیم و برای آمادگی از ابتدای سال۱۴۰۳، این کار را شروع می کنیم. پارسال یک پروژه بزرگ تعریف کردیم که بتوانیم ۵۰هزار نفر را آموزش دهیم. اکنون کار را در ۵، ۶استان حتی در استان های محرومی مثل چهارمحال بختیاری شروع کرده ایم؛ آموزش برنامه نویسی به بچه های دبیرستانی و شکر خدا بازخوردهای خوبی هم داشته ایم؛ چون کاری که ما درحال انجامش هستیم، توانمندسازی خود معلمان هم هست؛ یعنی ما با آموزش های روز، توانمندی های معلمان حوزه فناوری را که در دبیرستان ها هستند افزایش می دهیم که وقتی سر کلاس می روند، بتوانند خوب مفاهیم را به بچه ها منتقل کنند. تا الان که خدمت شما هستم بیش از ۳۰هزار نفر آموزش دیده اند و در حال آموزش هستند و این موضوع ادامه دارد. در پایان گواهینامه به آنها داده می شود و استعدادهای این حوزه که شناسایی می شوند، مسیر خودشان را پیدا می کنند که در تحصیلات تکمیلی بتوانند به نیروهای ماهر و تحصیل کرده در حوزه اقتصادی تبدیل شوند که به نظر من می توانیم به شکل ریشه ای مسئله نیروی انسانی را حل کنیم.
گفت وگو: ساسان شادمان منفرد
